گیاهشناسی فلفل

گیاهشناسی فلفل

فلفل گیاهی است از تیره‌ی سیب‌زمینی (Solanaceae) این تیره شامل حدوداً 90 جنس و 200 گونه می‌‌باشد که عمدتاً در نواحی گرمسیری می‌رویند.

گیاهان این تیره، علفی بوته‌ای یا درختچه‌ای راست گسترده بر روی زمین، یا بالا رونده و پیچان و به ندرت درختی هستند. در این تیره، جنس فلفل، یکساله یا پایا و گاهی به صورت بوته‌های درختچه‌ای با برگ‌های متناوب و بدون کرک هستند.

در این مقاله به بررسی خصوصیات گیاهشناسی فلفل و دمای مناسب کاشت فلفل پرداخته شده است.

مشخصات گیاهشناسی فلفل

 برگ

در میان خصوصیات گیاهشناسی فلفل می‌توان به خصوصیات برگ فلفل اشاره کرد. برگ فلفل از نظر اندازه، رنگ و شکل متنوع است. بیشتر برگ‌ها می‌توانند نرم و بدون کرك و در مواردي کرك‌دار باشند.

در فلفل، قبل از به گل رفتن بین 8 تا 15 برگ در ساقه تولید می‌شود، که به وسیله درجه حرارت و تنوع در گیاه کنترل می‌شود و با توسعه اولین گل شاخه‌های فرعی شروع به رشد می‌کنند.

ساقه

ساقه کرک‌دار با انشعابات زیاد و ارتفاع آن بین 50 تا 180 سانتی‌متر است. ساقه‌هاي جوان، زاویه‌دار و در هنگام بلوغ، در مقطع عرضی گرد و مدور می‌شوند.

 گل

گل‌ها هرمافرودیت و مضربی از 5 بوده و داراي 5 تا 7 گلبرگ می‌باشد. گل‌ها به صورت منفرد در زاویه شاخه‌ها قرار می‌گیرند و به رنگ سفید و بنفش می‌باشند. معمولاً بیش از صد گل در هر گیاه رشد می‌کند.

فلفل گیاهی خود گرده‌افشان است، که البته قابلیت دگر گرده‌افشانی نیز دارد و در این عمل، حشرات نقش مهم‌تری نسبت به باد ایفا می‌کنند.

میوه

در میان خصوصیات گیاهشناسی فلفل می‌توان به میوه فلفل اشاره کرد. از لحاظ گیاهشناسی، سته و رنگ آن سبز و در مرحله بلوغ به رنگ قرمز در می‌آید.

بذرهاي میوه پهن، شبیه به دیسک به رنگ  زرد روشن است و وزن هزار دانه بذر خشک، بین 5 تا 7 گرم است. اندازه و شکل میوه در ارقام و واریته‌های گوناگون فلفل متفاوت بوده، و به شکل کشیده، مخروطی و گرد دیده می‌شوند.

میوه‌ی کاملاً رسیده به رنگ قرمز سیر، نارنجی، زرد پر رنگ، بنفش تیره، سبز و سبز تیره و در برخی از واریته‌ها به رنگ سیاه در می‌آید.

ریشه

در میان خصوصیات گیاهشناسی فلفل می‌توان به ریشه فلفل اشاره کرد. ریشه‌های این گیاه بیشتر سطحی هستند. بطور معمول وزن ریشه، 10 درصد وزن کل گیاه است.

در گیاهان جوان، وزن ریشه نسبت به قسمت هوایی بیشتر است و این نسبت با افزایش سن کاهش می‌یابد.

بوته‌ي فلفل در خزانه‌ دارای ریشه‌ی اصلی نسبتاً طویلی است که پس از خارج شدن از خاك کم و بیش صدمه می‌بیند.

بعد از کاشت نشاها در محل اصلی باقیمانده‌ی ریشه‌ها، ریشه‌های فرعی زیادی را تولید می‌نمایند و سیستمی قوی برای جذب مواد غذایی بوجود می‌آورند.

ریشه‌هاي فلفل پس از دو ماه در عمق 25 تا  35 سانتی‌متر گسترش می‌یابند و طبق بررسی‌هاي انجام شده، در اواخر رشد ریشه‌های گیاه می‌توانند تا شعاع یک متری و عمق 65 سانتی‌متری انتشار یابند.

قدرت تولید ریشه‌های نابجا در فلفل بسیار ضعیف است به همین دلیل کاشت عمیق نشاء در این گیاه فایده‌ای ندارد.

مراحل رشد فلفل

1- رشد رویشی از کاشت یا بذرپاشی تا گلدهی اول.

2- از گلدهی تا تشکیل میوه

3- رسیدگی میوه تا اولین برداشت

4- اولین برداشت تا آخرین برداشت

مراحل رشد	طول مرحله (روز)	سن گیاه (روز)
کاشت	1	1
رویشی	24	25
گلدهی	10	35
تشکیل میوه	10	45
برداشت اول	25	70
اولین برداشت تا آخرین برداشت	170	240

فلفل را باید در چه دمایی در زمین کاشت؟

مراحل رشد	دما (درجه سانتی‌گراد)
	بهینه	حداکثر	حداقل
جوانه‌زنی	20-25	40	13
رشد رویشی	20-25 روز 16-18 شب	32	15
گلدهی و میوه‌دهی	26-28 روز 18-20 شب	35	18

رابطه دمای خاک و جوانه زنی بذر فلفل

حداقل دما (درجه سانتی گراد)	حداکثر دما (درجه سانتی گراد)	دمای بهینه (درجه سانتی گراد)	محدوده دمایی (درجه سانتی‌گراد)
15.5	35	29.5	18.3-35

فلفل محصول فصل گرم است و دمای نسبتاً زیاد را می‌پسندد. برای نمو گیاهان در روز دمای 24 تا 26 درجه سانتی‌گراد و در شب دمای 16 تا 18 درجه سانتی‌گراد مناسب است.

دمای مطلوب برای جوانه‌زنی بذور و رشد گیاه بین 20-30 درجه سانتی‌گراد می‌باشد به‌طوریکه دوره رشدی بین 5-3 ماه با رنج دمایی بین 30-18 درجه سانتی‌گراد مشاهده شده است.

دمای حداقل برای رشد و نمو فلفل 18 درجه سانتی‌گراد است. فلفل به سرمای شدید خیلی حساس است به‌طوریکه رشد آن در دمای زیر 5 درجه سانتی‌گراد رشد گیاه متوقف می‌شود.

برای تولید محصول خوب و بازده کافی، جوانه‌زنی سریع مورد نیاز است. اگر بذرها در اوایل فصل یعنی هنگامی که خاک هنوز سرد است کشت شوند به کندی جوانه زده و رشد آن‌ها با تاخیر انجام می‌شود.

در شرایط رطوبت نسبی کم، دماهای بالای 30 درجه سانتی‌گراد با دمای خشک و سوزاننده، جوانه‌ها، گل‌ها و میوه‌های کوچک ریزش می‌کنند. اگر در زمان تشکیل میوه دمای روز بیشتر از 32 درجه سانتی‌گراد و دمای شب کمتر از 16 درجه سانتی‌گراد باشد تشکیل میوه با نقصان مواجه می‌شود.

دمای هوا حتی روی میزان نمو و کیفیت رنگدانه قرمز نیز تاثیر می‌گذارد. به‌طوریکه کیفیت رنگ قرمز میوه در دمای 25-18 درجه سانتی‌گراد بهترین است و توسعه رنگ قرمز در دمای زیر 13 درجه سانتی‌گراد متوقف می‌شود.

حداکثر بازده تولید، زمانی حاصل می‌شود که درجه حرارت روزانه در زمان بستن میوه 23-18 درجه سانتی‌گراد باشد.

دمای بالا 30 درجه سانتی‌گراد برای رشد و نمو مضر است باعث کاهش عملکرد به دلیل افتادن گل‌ها و میوه‌ها می‌شود. دلیل اصلی این پدیده را تلقیح ناقص می‌دانند که به علت جوانه‌زنی ناقص دانه‌های گرده و خشک شدن شدید کلاله به وجود می‌آید.

نیاز دمایی مناسب برای کشت فلفل دلمه‌ای گلخانه‌ای

محدوده دمایی مورد نیاز در هر مرحله رشد برای تولید بهینه فلفل دلمه ای گلخانه‌ای
مرحله نمو گیاهان فلفل دلمه‌ای گلخانه‌ای	دمای حداقل C°	دمای بهینه C°	دمای حداکثر C°
مرحله جوانه‌زنی	23	26-28	30
مرحله رشد رویشی	21	23-25	28
مرحله تشکیل میوه-دمای شب	15	17-18	20
مرحله تشکیل میوه-دمای روز	20	23-25	28

دما یکی از مهم‌ترین عوامل رشد مناسب فلفل دلمه‌ای گلخانه‌ای است و به تعیین زمان کاشت نیز کمک می‌کند. تولید فلفل دلمه‌ای به طول فصل رشد بستگی دارد و به دمای بسیار پایداری نیاز دارد.

دمای گلخانه در طول روز بین 28-25 درجه سانتی‌گراد و دمای گلخانه در شب 18-16 درجه سانتیگراد مورد نیاز است. این محدوده دمایی، مناسب برای رشد فلفل دلمه‌ای در گلخانه است.

فلفل دلمه  گلخانه‌ای در دمای زیر 12-10 درجه سانتی‌گراد و بیش از 35 درجه سانتی‌گراد باشد رشد نخواهد کرد.

فلفل‌های گلخانه‌ای  در دمای زیر 6 درجه سانتی‌گراد، در دمای پایین‌تر از  1 درجه سانتی‌گراد همراه با شبنم در اثر سرما آسیب می‌بینند و همچنین در درجه حرارت پایین تر از 2- درجه سانتی‌گراد آسیب می‌بینند. هرگز نگذارید دمای گلخانه به زیر 6 درجه سانتی‌گراد برسد.

نور

نور کم در ماه‌های زمستان باعث ریزش گل و غنچه و حتی در بعضی مواقع ریزش تمامی برگ‌ها می‌شود.

از این نظر برای تولید نشا در مناطق معتدل و در ماه‌های زمستان از منابع نور مصنوعی استفاده می‌شود که حداقل شدت نور مورد نیاز (5 کیلو لوکس) را تامین کند.

با افزایش شدت تابش و تعداد ساعات روشنایی فاصله کاشت بذر تا آغاز گلدهی کوتاه می‌شود، هر چند که کاهش نور به علت سایه‌اندازی در ماه‌های تابستان رشد رویشی گیاه را افزایش می‌دهد ولی باعث کاهش تشکیل گل و در نهایت کاهش عملکرد می‌شود. فلفل در هوای سرد به نور شدید بسیار حساس است.