پروانه مینوز گوجه فرنگی (توتا) را چگونه کنترل کنیم

پروانه مینوز گوجه فرنگی

حشرات بالغ به رنگ قهوه ای مایل به نقره ای، 7-5 میلی متر طول دارند. کل چرخه زندگی به طور متوسط در 24 تا 38 روز تکمیل می شود، به استثنای ماه های زمستان، که چرخه می تواند به بیش از 60 روز افزایش یابد.

حداقل دما فعالیت بیولوژیکی 4 درجه سانتی گراد

طول مراحل نموی لارو در دمای مختلف

دمای 14 درجه 76 روز

دمای 20 درجه 40 روز

دمای 27 درجه 24 روز

زمان لازم برای تبدیل تخم به حشره بالغ

مرحله تخم 8-3 روز

مرحله لارو 30-9 روز

شفیره 20-6 روز

بالغ ماده 25-10 روز

بالغ نر 15-6 روز

این حشره تا 13 نسل در سال تولید می کند

در برابر سرمامقاومت خوبی دارد

نقطه انجماد در مراحل رشدی مختلف

لارو 18.2 درجه زیر صفر، شفیره 16.7 درجه زیر صفر، حشره بالغ 17.8 درجه زیر صفر

حداقل زمان لازم برای مرگ حشرات بالغ در دمای صفر درجه 17.9 روز و در دمای 5 درجه 27.2 روز

حداقل آستانه حرارتی تولید مثل بین 10-15 و حداکثر آستانه حرارتی تولید مثل بین 25-30 درجه 90 درصد تخم ها در 4 روز اول گذاشته می شوند

علائم خسارت آفت

روی برگ ها، لاروها از بافت مزوفیل تغذیه می کنند و دالان های  برگ نامنظمی را تشکیل می دهند که ممکن است بعداً تبدیل به نکروز شوند. ساقه‌ها و میوه‌ها نیز توسط لارو مورد حمله قرار می‌گیرند و راه‌های ورود توسط پاتوژن‌های ثانویه باز می شود  که منجر به پوسیدگی میوه می‌شود. میزان آلودگی تا حدی به تنوع بستگی دارد. قابل توجه است و در صورت عدم مدیریت آفت می تواند به 100 درصد برسد

کنترل تلفیقی آفت توتا

کنترل تلفیقی توتا شامل کنترل فرهنگی، بیولوژیکی، رفتاری و شیمیایی است.

شامل موارد زیر است

1- بهداشت گلخانه: جلوگیری از انتقال آفت از طریق بقایای محصول قبلی (از بین بردن بقایا حداقل 6 هفته قبل از کاشت محصول بعدی)، استفاده از نشا عاری از آفت، حذف قسمتهای آلوده به آفت

2- کنترل فیزیکی حشرات

استفاده از سازه مدرن، توری ضد حشره، درب دوتایی، کنترل اقلیم گلخانه

3- کترل فرهنگی: استفاده از تله های چسبناک  و تله های بر پایه آب و روغن و فرومون

4- کنترل بیولوژیکی

استفاده از دشمنان طبیعی

پارازیتوییدهای تخم

Trichogrammaexiguum(South America)

Trichogrammanerudai(South America)

Trichogrammapretiosum(South America)

Trichogrammaachaeae(Mediterranean)

پارازیتوئیدهای لارو

Necremnusartynes

Stenomesiussp

Neochrysocharisformosa

Habrobraconhebetor

Diadegmaledicola

Apantelesgelechiidivoris

5- اختلال در جفت گیری: هنگامی که جمعیت آفت کم است.

نکته: بعداز مشاهده 4 ماده در تله در هر هفته عملیات شکار انبوه شروع شود که از تله چسبناک یا تله های  اب و روغن حاوی فرومون (20 تا 40 تله در هکتار) استفاده شود.

درک آستانه عمل برای کنترل شیمیایی و بیولوژیکی

1- مشاهده آلودگی و سطح  خسارت:

مشاهده هفتگی روی 20 گیاه در 1000 متر مربع و یا 10 گیاه د سطح کمتر از 500 متر مربع: تعداد برگچه ای آلوده را ثبت کنید در صورتی که بیشتر از دو برگچه آلوده با لارو زنده مشاهده شد کنترل آغاز شود.

مشاهده هفتگی روی 100 گیاه: در صورتی که بیش از 12-8 لارو و پوره مشاهده شد عملیات درمان آغاز گردد.

2- قرار دادن تله های فرمونی

کنترل شیمیایی توتا به دلایل زیر سخت است: 1- به دلیل قرار گرفتن لارو داخل کوتیکول زیر از حشره کش ها توسط کوتیکول محافظت می شود

2- به رلیل رشد محصول و شیوه تولید (بخصوص روش داربستی) پوشش کامل حشره کش روی بوته کم می شود

برای مدیریت جمعیت توتا : استفاده از روغن ها و یا مواد کمکی و تجهیزات محلول پاشی با پوشش عالی ضروری است

به منظور جلوگیری از ریسک مقاومت توتا به حشره کش ها تناوب استفاده از سموم رعایت شود.

مثال از تناوب استفاده از سموم  در کشورهای مختلف

توصیه سازمان حفظ نباتات ایران

برای ردیابی فرومونی از فرومون جنسی، تله دلتا و سطلی و .. استفاده شود

جلب کننده های دارای 0.3 میلی گرم فرومون مناسب ردیابی در گلخانه

تراکم تله برای ردیابی در 2500 متر  مربع گلخانه 1 تله و در تراکم بیشتر از 2500 متر 2 تا 4 تله

در گلخانه های تولید نشا 10 تا 20 تله در هکتار

روش کنترل غیر شیمیایی

شکار انبوه شامل استفاده از تله های

تله شتی (آبی- فرومونی): نصب در ارتفاع 30 سانتی متری، تعداد 20-25 تله در هکتار و تعویض کپسول فرومون هر 4-6 هفته یکبار بسته به شرایط محیطی، در آلودگی های پایین (کمتر از 30 حشره کامل / در تله / هفته) از کپسولهای فرومونی 0/5 میلی گرم  tdta و در آلودگی های بالا (بیشتر از 30 حشره کامل / در تله / هفته)  از کپسولهای فرومونی 0/8 میلی گرم استفاده شود.

فرومون ها در فاصل 5 تا 10 سانتی متری سطح آب نصب شوند

تله ترکیبی تشتی نوری: (شامل فرمون، اب و منبع نوری با فرکانس مشخص است) تراکم همانند تله تشتی است

تله نواری: از نوارهای زرد استفاده می شود و این نوارها در ارتفاع 60 تا 70 سانتی متری کانوپی نصب می شوند

کنترل بیولوژیک

برای کنترل لارو سنین پایین استفاده از باسیلوس تورجنسیس

رهاسازی سن های شکارگر Nesidiocoris tenuis و Macrolophus pigmeus و زنبورهای پارازیتوئید Trichogramma sp

کنترل شیمیایی پروانه مینوز گوجه فرنگی

استفاده از سم تریسر 150 میلی لیتر در هکتار

آوانت 250 میلی لیتر در هکتار

اویسکت 1 کیلوگرم در هکتار

تاکومی 250 گرم در هکتار

پروکلیم فیت 100 گرم در هکتار

نیمارین 2 در هزار