ارقام گندم

ارقام گندم قابل کشت در ایران

در این مقاله به انواع ارقام گندم قابل کشت در مناطق مخلف ایران اشاره شده است

گنبد

رقم گندم نان مقاوم به بیماری‌های قارچی وعارضه جوانه‌زنی قبل از برداشت

سال معرفی: 1392

مناطق قابل توصیه: مناطق گرم و مرطوب شمال کشور

رقم گنبد حاصل دورگ بین گندم بهاره اترک رقم تجاری پا کوتاه و پرمحصول مناطق گرم است که برنامه تلاقی آن در سال زراعی 75-1374 انجام شده است. این رقم گندم دارای میانگین عملکرد 6/470 تن در هکتار بود که نسبت به گندم نان مروارید (شاهد آن) با میانگین عملکرد 143/5 تن در هکتار در آزمایشات برتر بوده است. این لاین نسبت به بیماری زنگ زرد، زنگ قهوه‌ای و زنگ سیاه، واکنش‌های مقاومت و نیمه مقاومت و نسبت به بیماری سفیدک پودری و سپتوریا نیمه حساسیت داشته است. واکنش مقاومت برای این رقم نسبت به بیماری بلایت فوزاریومی گزارش شده است. رقم جدید گنبد با داشتن رنگ دانه قرمز به عارضه جوانه‌زنی قبل از برداشت نیز مقاوم است. کیفیت نانوایی این لاین گزارش شده است.

متوسط عملکرد دانه	6470 کیلوگرم در هکتار
متوسط ارتفاع بوته	90-100 سانتی‌متر
عادت رشدی	بهاره
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم تا نیمه مقاوم
واکنش به فوزاریوم سنبله	مقاوم
واکنش به بیماری زنگ سیاه	نیمه مقاوم تا نیمه حساس
واکنش به بیماری زنگ قهوه‌ای	نیمه مقاوم تا نیمه حساس
واکنش به بیماری سفیدک پودری	نیمه حساس
واکنش به سپتوریای برگی	نیمه حساس
واکنش به جوانه زنی قبل از برداشت	مقاوم
میانگین درصد پروتئین دانه	11/9درصد
میانگین وزن هزار دانه	41 گرم

چمران 2

رقم گندم نان مناسب برای کشت در اقلیم گرم و خشک جنوب کشور

سال معرفی: 1392

مناطق مناسب کشت: مناطق گرم و خشک جنوب کشور و به خصوص مناطقی که بیماری زنگ زرد در آن مناطق محدود کننده است (استان های خوزستان و ایلام، مناطق جنوبی استان فارس، مناطق گرم استان‌های لرستان، کرمان، کرمانشاه) رقم چمران-2 حاصل برنامه به نژادی ملی غلات کشور بوده و دورگ‌گیری این لاین در سال زراعی 76-1375 بین دو والد چمران (50y Attila) و لاین Attila/Bacanora در کرج انجام و دورگ (F1) حاصل در سال زراعی 1377-1376 ، مورد ارزیابی و گزینش قرار گرفت. این دورگ در سال زراعی 1378-1377 به برنامه دو نسل در سال که بین ایستگاه‌های ایرانشهر و کلاردشت برقرار است، وارد شد. رقم چمران-2 دارای پایداری عملکرد دانه در شش ایستگاه اقلیم گرم و خشک جنوب کشور بوده است. رکورد تولید رقم چمران-2 در ایستگاه تحقیقاتی داراب و به میزان 8238 کیلوگرم در هکتار ثبت شده است. پتانسیل عملکرد بالا، تحمل نسبتاً خوب به گرمای آخر فصل، زودرسی نسبی، مقاومت به بیماری زنگ زرد و قهوه‌ای، ریزش دانه و خوابیدگی، از ویژگی‌های بارز این رقم محسوب می‌شود.

متوسط عملکرد دانه	6442 کیلوگرم در هکتار
متوسط ارتفاع بوته	90-100 سانتی‌متر
عادت رشدی	بهاره
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم
واکنش به بیماری زنگ قهوه‌ای	مقاوم
واکنش به خوابیدگی	مقاوم
کیفیت نانوایی	خوب
وضعیت ریزش دانه	مقاوم
میانگین درصد پروتئین دانه	11/6 درصد
میانگین وزن هزار دانه	41 گرم

بهاران

رقم گندم آبی مناسب برای کشت در مناطق معتدل مواجه با تنش رطوبتی آخر فصل

سال معرفی: 1393

مناطق مناسب کشت: مناطق معتدل استان های فارس، کرمانشاه، اصفهان، خراسان، لرستان، تهران، یزد، کرمان و سمنان در راستای مقابله با اثرات خشکی، لاین جدید زودرس و متحمل به کم آبی متحمل به کم آبی 7-89-WS از میان ژنوتیپ‌های متعدد موجود در خزانه‌های بین‌المللی دریافت شده از مرکز تحقیقات بین‌المللی ذرت و گندم (سیمیت) انتخاب و برای نامگذاری و جایگزینی قسمتی از سطح زیر کشت ارقام آبی در مناطق معتدل مواجه با تنش خشکی با نام بهاران معرفی شد. این لاین از مجموعه آزمایش‌های به نژادی انتخاب شده که در آنها ارقام متحمل به کم‌آبی پیشتاز و سیروان شاهد بوده‌اند و با توجه به عملکرد خوب این ارقام، انتظار بر این است که این رقم نیز توسعه خوبی داشته باشد. لاین مذکور نسبت به بیماری زنگ زرد در شرایط اپیدمی شدید در خزانه‌های زنگ زرد تحت آلودگی مصنوعی نیمه مقاوم گزارش شد. کاشت اینگونه ارقام زودرس و متحمل به کم‌آبی گندم در مقایسه با ارقام دیررس قدیمی می‌تواند تا میزان 1500 متر مکعب در هکتار موجب صرفه‌جویی در مصرف آب آبیاری شود.

پتانسیل عملکرد در آزمایش شرایط نرمال	10840 کیلوگرم در هکتار
میانگین عملکرد در آزمایش شرایط خشک	5144 کیلوگرم در هکتار
میانگین عملکرد در آزمایش‌های تحقیقی– ترویجی (شرایط تنش خشکی)	4707 کیلوگرم در هکتار
متوسط ارتفاع بوته	89 سانتی‌متر
عادت رشدی	بهاره
واکنش به بیماری زنگ زرد	نیمه مقاوم
واکنش به خوابیدگی	مقاوم
کیفیت نانوایی	خوب
میانگین درصد پروتئین دانه	12/4 درصد

مهرگان

رقم گندم نان مناسب برای کشت در اقلیم گرم و خشک جنوب کشور

سال معرفی: 1393

مناطق مناسب کشت: مناطق گرم و خشک جنوب کشور به خصوص مناطقی که زنگ‌ها به ویژه زنگ زرد محدودکننده کشت گندم است (شمال استان خوزستان، مناطق جنوبی استان فارس، مناطق گرم استان‌های لرستان، کرمان و کرمانشاه) رقم مهرگان، ویژه اقلیم گرم جنوب از خزانه بین المللی مربوط به مرکز تحقیقات بین المللی ذرت و گندم سیمیت انتخاب و در سال زراعی 78- 1368، در کرج مورد ارزیابی مقدماتی و تکثیر بذر قرار گرفت. این رقم دارای پایداری عملکرد دانه بوده و ارزیابی آن در قالب مطالعه خزانه بیماری‌ها نشان داده است که به نژادهای فیزیولوژیک زنگ زرد در مناطق با شدت بیماری بالا واکنش مقاومت داشته است. بررسی‌های انجام شده در کنیا نیز حاکی از مقاومت آن به بیماری زنگ سیاه نژاد 99gU  است. میانگین عملکرد رقم مهرگان و رقم شاهد چمران در ایستگاه‌های تحقیقاتی اقلیم گرم و خشک جنوب کشور بترتیب ۹۶۵ و ۲۷۴۵ کیلوگرم در هکتار بوده است. این رقم تحمل نسبتا خوبی به گرمای آخر فصل داشته و در گروه رسیدگی زودرس قرار می‌گیرد.

متوسط عملکرد دانه	5690 کیلوگرم در هکتار
متوسط ارتفاع بوته	89 سانتی‌متر
عادت رشدی	بهاره
مقاومت به خوابیدگی	مقاوم
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم
واکنش به بیماری زنگ قهوه‌ای	مقاوم
واکنش به بیماری زنگ سیاه	مقاوم
کیفیت نانوایی	بسیار خوب
وضعیت ریزش دانه	مقاوم
میانگین درصد پروتئین دانه	13/8 درصد
میانگین وزن هزار دانه	40 گرم

شوش

رقم گندم نان مناسب کشت در اقلیم گرم و خشک جنوب کشور

سال معرفی: 1393

مناطق مناسب کشت: مناطق گرم و خشک جنوب کشور و مناطقی که زنگ‌ها بویژه زنگ زرد محدودکننده کشت گندم است (مناطق شمالی استان خوزستان، مناطق جنوبی استان فارس، مناطق گرم استان های لرستان، کرمان و کرمانشاه)

رقم جدید شوش حاصل برنامه مشترک تحقیقاتی اصلاح گندم‌های بهاره ویژه مناطق با عرض جغرافیایی پایین در غرب و مرکز آسیا و شمال آفریقا که از سال زراعی 84-1383 بین موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر و مرکزتحقیقات بین المللی ایکاردا آغاز و تا سال 1386 ادامه داشت، است. پتانسیل عملکرد بالا، تحمل نسبتا خوب آن به گرمای آخر فصل، زودرسی نسبی، مقاومت قابل قبول به بیماری زنگ زرد و قهوه‌ای و ریزش دانه، از ویژگی‌های بارز رقم شوش محسوب می‌شود.

متوسط عملکرد دانه	5596 کیلوگرم در هکتار
متوسط ارتفاع بوته	95 سانتی‌متر
عادت رشدی	بهاره
مقاومت به خوابیدگی	مقاوم
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم
واکنش به بیماری زنگ قهوه‌ای	مقاوم
کیفیت نانوایی	بسیار خوب
وضعیت ریزش دانه	مقاوم
میانگین درصد پروتئین دانه	12/4 درصد
میانگین وزن هزار دانه	37 گرم

نارین

رقم گندم نان مناسب برای کشت در مناطق مواجه با تنش شوری در اقلیم معتدل و گرم

سال معرفی: 1393

مناطق مناسب کشت: مناطق دارای تنش شوری در اقلیم معتدل و گرم (بخش‌هایی از استان‌های یزد، کرمان، خراسان جنوبی و رضوی، فارس، سیستان (زابل)، قم، سمنان و اصفهان)

رقم نارین حاصل دورگ‌گیری بین گندم پیشتاز با سازگاری وسیع و پتانسیل عملکرد بالا به عنوان والد پدری و لاین متحمل به شوری 1-66-22 بعنوان والد مادری است. این رقم طی آزمایش سازگاری و پایداری عملکرد (در شرایط تنش شوری) با میانگین عملکرد 4/109 تن در هکتار در مجموع 91 درصد نسبت به میانگین ارقام شاهد افزایش عملکرد دشته است. میانگین عملکرد این رقم در آزمای شهای تحقیقی- تطبیقی و ترویجی اجرا شده در مناطق مختلف دارای آب و خاک شور در اقلیم معتدل و گرم، به ترتیب 4/907 و 4/474 تن در هکتار بود که نسبت به میانگین عملکرد دانه ارقام شاهد در شرایط زارعین حدود 71 درصد افزایش عملکرد داشت. با توجه به تحمل به شوری، پتانسیل عملکرد بالا، سازگاری خوب در مناطق با تنش شوری در اقلیم معتدل و گرم، مقاومت به خوابیدگی، مقاومت به ریزش دانه، کیفیت خوب، و زودرسی نسبی رقم نارین در مقایسه با ارقام شاهد ارگ، افق و بم، این رقم برای مناطق دارای تنش شوری آب و خاک (شوری خاک 8-13 دسی‌زیمنس‌بر متر و شوری آب 11-8 دسی‌زیمنس‌بر متر ) شد.

متوسط ارتفاع بوته	76 سانتی‌متر
عادت رشدی	بهاره
مقاومت به خوابیدگی	مقاوم
واکنش به بیماری زنگ زرد	نیمه مقاوم تا نیمه حساس
واکنش به بیماری زنگ قهوه‌ای	نیمه حساس
واکنش به زنگ سیاه نژاد  Ug99	نیمه حساس
کیفیت نانوایی	خوب
وضعیت ریزش دانه	مقاوم
میانگین درصد پروتئین دانه	11/8درصد
میانگین وزن هزار دانه	41 گرم

سیمینه

رقم گندم دوروم دیررس و دارای عادت رشدی زمستانه

سال معرفی: 1376

مناطق مناسب کشت: اقلیم سرد کشور بخصوص دو استان آذربایجان غربی و همدان

گندم دوروم رقم سیمینه دارای تیپ رشد زمستانه است. میانگین عملکرد آن در ایستگا ههای مورد مطالعه6311 کیلوگرم در هکتار بود. این رقم نسبت به بیماری‌های زنگ زرد و زنگ قهوه‌ای مقاومت بالایی نشان داد. مقاومت به خوابیدگی و ریزش دانه و داشتن دانه‌های زرد رنگ نیز از دیگر مشخصات زراعی آن محسوب می‌شود. علاوه بر این رقم سیمینه واجد مقاومت به بیماری سیاهک ناقص نیز است. میزان سمولینا در این رقم 58 درصد بوده و از کیفیت مناسبی برای تهیه ماکارونی برخوردار است.

میانگین عملکرد دانه	6311 کیلوگرم در هکتار
عادت رشدی	زمستانه
گروه رسیدگی	دیررس
مقاومت به خوابیدگی	مقاوم
وضعیت ریزش دانه	مقاوم
مقاومت به سرما	مقاوم
متوسط ارتفاع بوته	100 سانتی‌متر
میانگین درصد پروتئین دانه	12 درصد
میانگین وزن هزار دانه	43 گرم

کرخه

رقم گندم دوروم دارای عادت رشدی بهاره ومناسب کشت در نیمه جنوبی کشور

سال معرفی: 1382

مناطق مناسب کشت: اقلیم گرم و خشک جنوب کشور بخصوص استان‌های خوزستان، و جنوب فارس, مناطق گرم کرمان و جنوب استان کرمان

رقم کرخه دارای عادت رشدی بهاره، مناسب کشت در مناطق گرم و خشک جنوب کشور است. میانگین ارتفاع بوته آن حدود 95 سانتی‌متر بوده و کیفیت مطلوبی برای پخت ماکارونی دارد. مقاومت به بیماری‌های زنگ زرد، سفیدک پودری، سیاهک ناقص و نقطه سیاه از ویژگی‌های این رقم است. این رقم ظرفیت کودپذیری بالایی داشته و دارای دانه‌هایی با بافت شیشه‌ای و به رنگ زرد کهربایی است.

میانگین عملکرد دانه	6600 کیلوگرم در هکتار
عادت رشدی	زمستانه
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم
گروه رسیدگی	زودرس
مقاومت به خوابیدگی	مقاوم
وضعیت ریزش دانه	مقاوم
متوسط ارتفاع بوته	95 سانتی‌متر
میانگین درصد پروتئین دانه	12 درصد
میانگین وزن هزار دانه	46 گرم

آریا

رقم گندم دوروم مناسب برای کشت در مناطق معتدل کشور

سال معرفی: 1382

مناطق مناسب کشت: مناطق معتدل گرم و معتدل سرد شامل استانهای البرز, کرمانشاه، تهران، خوزستان، فارس و خراسان رضوی

رقم آریا با عادت رشدی بهاره است که برای کشت در منطق معتدل گرم و معتدل سرد معرفی و آزاد سازی شده است. این رقم به خوابیدگی و ریزش دانه مقاوم بوده و از ظرفیت کودپذیری بالایی برخوردار است. در آزمایش‌های انجام شده در هشت ایستگاه تحقیقاتی معتدل و گرم کشور، این رقم با رکورد 8/940تن در هکتار در کرج و متوسط عملکرد 6/782تن در هکتار در سه سال و هشت منطقه حدود 10 درصد برتری عملکرد دانه نسبت به رقم شاهد یاواروس نشان داده است. دانه رقم آریا به رنگ زرد کهربایی بوده، بافت آن شیش های است که برای تولید ماکارونی و صنایع پاستا کاملاً مناسب است. نتایج مطالعات انجام شده حاکی از آن است که این رقم در برابر بیماری‌های زنگ زرد، سفیدک پودری، سیاهک ناقص و نقطه سیاه از مقاومت خوبی برخوردار است

.

میانگین عملکرد دانه	6782 سانتی‌متر
عادت رشدی	بهاره
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم
گروه رسیدگی	متوسط‌رس
مقاومت به خوابیدگی	مقاوم
وضعیت ریزش دانه	مقاوم
متوسط ارتفاع بوته	95 سانتی‌متر
میانگین درصد پروتئین دانه	12/8 درصد
میانگین وزن هزار دانه	45 گرم

دنا

رقم گندم دوروم مناسب کشت در اقلیم‌های معتدل و گرم و خشک جنوب کشور

سال معرفی: 1386

مناطق مناسب کشت: استان‌های گلستان، تهران، کرمانشاه، لرستان، خوزستان، اصفهان، فارس، کرمان، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و سایر مناطق مشابه در هر دو اقلیم معتدل و گرم وخشک جنوب کشور

رقم دنا در قالب خزانه بین المللی در سال زراعی 1373-74 از مرکز تحقیقات بین‌المللی گندم و ذرت سیمیت دریافت و پس از انجام ارزیابی‌های تکمیلی در سال 1386 معرفی و آزاد سازی شد. این رقم در کلیه مراحل تحقیقاتی نسبت به ارقام شاهد در هر دو اقلیم گرم و معتدل برتری داشته است. زودرس‌تر بودن نسبت به ارقام شاهد، عملکرد بالاتر، درصد پروتئین بالا، مقاومت به ریزش و بیماری‌های زنگ و سیاهک ناقص و درصد گلوتن بالاتر از ویژگی‌های بارز این رقم است.

میانگین عملکرد دانه	6800 سانتی‌متر
عادت رشدی	بهاره
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم
گروه رسیدگی	متوسط‌رس
مقاومت به خوابیدگی	مقاوم
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم
واکنش به بیماری سیاهک پنهان	مقاوم
واکنش به بیماری سیاهک ناقص	مقاوم
وضعیت ریزش دانه	مقاوم
متوسط ارتفاع بوته	94 سانتی‌متر
میانگین درصد پروتئین دانه	13/2 درصد
میانگین وزن هزار دانه	44 گرم

بهرنگ

رقم گندم دوروم مناسب برای کشت در مناطق گرم و خشک جنوب کشور

سال معرفی: 1388

مناطق مناسب کشت: مناطق گرم و خشک جنوب کشور شامل استان های خوزستان، فارس، کرمان، سیستان و بلوچستان، ایلام لرستان، کرمانشاه، هرمزگان و بوشهر

رقم بهرنگ در قالب خزانه بین المللی در سال زراعی 1378-1377 ز مرکز تحقیقات بین المللی گندم و ذرت سیمیت دریافت و پس از انجام ارزیابی‌های تکمیلی در سال 1388 معرفی و آزاد سازی شد مقاومت نسبت به بیماری زنگ سیاه نژاد 99gU ، مقاومت نسبت به بیماری زنگ زرد در ایستگاه‌های مورد بررسی، پایداری عملکرد دانه از ویژگی‌های بارز این رقم است. این رقم به دلیل داشتن سازگاری مناسب و عملکرد مطلوب در اقلیم گرم و خشک جنوب کشور و نیز کیفیت خوب دانه آن برای تهیه ماکارونی از مزیت خوبی برخوردار بوده و مورد اقبال زراعین این اقلیم قرار گرفته است.

میانگین عملکرد دانه	6685 سانتی‌متر
عادت رشدی	بهاره
مقاومت به خوابیدگی	مقاوم
واکنش به بیماری زنگ زرد	20MR
واکنش به بیماری سیاهک پنهان	مقاوم
واکنش به بیماری زنگ سیاه نژاد UG99	نیمه مقاوم
واکنش به بیماری سیاهک ناقص	مقاوم
وضعیت ریزش دانه	مقاوم
متوسط ارتفاع بوته	64 سانتی‌متر
میانگین وزن هزار دانه	52 گرم
کیفیت پخت ماکارونی	خوب

شبرنگ

رقم گندم دوروم مناسب برای کشت در مناطق گرم و خشک جنوب کشور

سال معرفی: 1393

مناطق مناسب کشت: مناطق گرم و خشک کشور، نظیر استا نهای خوزستان، سیستان و بلوچستان، ایلام و مناطق گرم استان‌های کرمان، لرستان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد و فارس

لاین (81-18-WD) طی 21 سال در پنج ایستگاه تحقیقاتی گرم کشور مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت تحت عنوان رقم شبرنگ نام‌گذاری شده است. شاخص‌ترین برتری رقم شبرنگ نسبت به شاهد کرخه، بالا بودن عملکرد دانه آن به میزان 7 درصد ( 644 کیلوگرم/هکتار) است. این رقم علاوه بر عملکرد بالاتر، دارای سازگاری بیشتری با مناطق شمال خوزستان، لرستان و مناطق هم اقلیم آ نها است. رقم شبرنگ نسبت به بیماری‌های زنگ زرد و زنگ قهوه‌ای مقاوم است. از نظر کیفیت و ارزش غذایی نیز با 11/8 درصد پروتئین جزء ارقام با کیفیت خوب گندم است.

میانگین عملکرد دانه	6639 سانتی‌متر
عادت رشدی	بهاره
مقاومت به خوابیدگی	مقاوم
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم
واکنش به بیماری زنگ قهوه‌ای	مقاوم
وضعیت ریزش دانه	مقاوم
متوسط ارتفاع بوته	91 سانتی‌متر
میانگین وزن هزار دانه	46 گرم
میانگین درصد پروتئین	8/11 درصد
کیفیت پخت ماکارونی	خوب

ارگ

رقم گندم نان متحمل به شوری و مناسب کشت در مناطق با تنش شوری خاک وآب در اقلیم معتدل کشور

سال معرفی: تابستان 1388

مناطق مناسب کشت: مناطق دارای تنش شوری آب یا خاک شور در اقلیم معتدل کشور شامل: بخش‌هایی از استان‌های یزد، خراسان جنوبی، خراسان رضوی (فیض‌آباد)، قم، اصفهان، کرمان، سمنان، تهران و گرمسار (استان سمنان)

گندم نان رقم ارگ دو رگ گیری بین گندم Inia و لاین متحمل به شوری 22-66-1 حاصل شده است. عادت رشدی این رقم بهاره بوده و میانگین عملکرد آن در طی سال‌های اجرای آزمایش‌های سازگاری و در شرایط تنش شوری Ec خاک 9-14 و Ec آب 8-12،  5470 کیلوگرم در هکتار بوده است که نسبت به شاهدهای کویر، روشن و بم به طور متوسط 766 کیلوگرم افزایش عملکرد داشت. از صفات بارز این رقم علاوه بر عملکرد بالا و سازگاری خوب در مناطق معتدل دارای آب و خاک شور، مقاومت به خوابیدگی و ریزش دانه و کیفیت بالا است. رنک دانه این رقم زرد کهربایی بوده و نسبت به بیماری‌های مهم واکنش نیمه حساسیت نشان داده است.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد در آزمایش‌های سازگاری*	5470 کیلوگرم در هکتار
میانگین ارتفاع بوته	80 سانتی‌متر
مقاومت به خوابیدگی	مقاوم
واکنش به بیماری زنگ زرد	نیمه حساس
واکنش به زنگ قهوه‌ای	نیمه حساس
کیفیت نانوایی	خوب
میانگین درصد پروتئین دانه	11/9 درصد
واکنش به ریزش دانه	مقاوم
میانگین وزن هزار دانه	40 گرم
**(EcWater= 6-11 ds/m, Ec Soil = 7-14 ds/m)

پارسی

رقم گندم نان مقاوم به زنگ سیاه و زنگ زرد مناسب برای کشت در مناطق معتدل کشور

سال معرفی: بهار 1388

مناطق مناسب کشت: مناطق معتدل استان های فارس، کرمانشاه، اصفهان، خراسان، لرستان، تهران، یزد، کرمان و سمنان

رقم پارسی حاصل برنامه به نژادی ملی غلات آبی کشور بوده که تلاقی آن در سال زراعی 1374-1373 در زرقان فارس انجام شده است. این رقم ضمن مقاومت به بیماری زنگ زرد و واکنش نیمه حساسیت به بیماری زنگ قهوه‌ای، نسبت به بیماری زنگ سیاه نژاد جدید موسوم به Ug99 که بر روی اکثریت ارقام گندم داخل کشور بیماری‌زا است، در ارزیابی‌های انجام شده در کشور کنیا مقاومت نشان داده است. رقم پارسی,گندمی زودرس با کیفیت نانوایی خوب است، که با داشتن دانه‌های به رنگ زرد کهربایی، نسبت به ریزش دانه و خوابیدگی مقاوم است .

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد	8581 کیلوگرم در هکتار
رکورد عملکرد	10333 کیلوگرم در هکتار
میانگین ارتفاع بوته	97 سانتی‌متر
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم
واکنش به زنگ قهوه‌ای	نیمه حساس
واکنش به بیماری زنگ سیاه	مقاوم
مقاومت به خوابیدگی	مقاوم
کیفیت نانوایی	خیلی خوب
میانگین درصد پروتئین دانه	12 درصد
واکنش به ریزش دانه	مقاوم
میانگین وزن هزار دانه	43 گرم

سیوند

رقم گندم نان مقاوم به زنگ سیاه و زنگ زرد ومناسب برای کشت در مناطق معتدل کشور

سال معرفی: بهار 1388

مناطق مناسب کشت: مناطق معتدل استان‌های فارس، کرمانشاه، اصفهان، خراسان، لرستان، تهران، یزد، کرمان و سمنان

رقم سیوند حاصل برنامه به نژادی ملی غلات آبی کشور بوده که تلاقی آن در سال زراعی 1375-1374 در زرقان فارس انجام شده است. این رقم ضمن مقاومت به بیماری زنگ زرد و واکنش نیمه حساسیت به بیماری زنگ قهوه‌ای، نسبت به بیماری زنگ سیاه نژاد جدید موسوم به Ug99 که بر روی اکثریت ارقام گندم داخل کشور بیماری‌زا است، در ارزیابی‌های انجام شده در کشور کنیا مقاومت نشان داده است. رقم سیوند از جنبه رسیدگی در گروه ارقام متوسط‌رس قرار دارد. این رقم دارای دانه‌هایی به رنگ زرد کهربایی بوده و نسبت به ریزش دانه و خوابیدگی مقاوم است. از نظر کیفیت نانوایی این رقم در گروه خیلی خوب قرار دارد.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد	8683 کیلوگرم در هکتار
رکورد عملکرد	10518 کیلوگرم در هکتار
میانگین ارتفاع بوته	92 سانتی‌متر
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم
واکنش به زنگ قهوه‌ای	نیمه حساس
واکنش به بیماری زنگ سیاه	مقاوم
مقاومت به خوابیدگی	مقاوم
کیفیت نانوایی	خیلی خوب
میانگین درصد پروتئین دانه	12 درصد
واکنش به ریزش دانه	مقاوم

مروارید

رقم گندم نان مقاوم به بیماریهای قارچی و مناسب برای کشت درمناطق گرم ومرطوب شمال کشور

سال معرفی: 1388

مناطق مناسب کشت: مناطق گرم و مرطوب شمال کشور (دشت‌های گرگان و گنبد، مازندران و مغان)

از طریق خزانه‌های بین المللی مربوط به مرکز تحقیقات بین المللی ذرت وگندم در سال زراعی 1378-79 به کشور وارد و جهت کشت در مناطق جلگه‌ای ساحل خزر و اراضی مزروعی واقع در دشت‌های گرگان، مازندران و مغان که از نظر آب و هوایی، خاک و تنش‌های موجود دارای مشابهت‌هایی هستند، و از نظر تولید گندم با کیفیت بالا حائز اهمیت ویژه‌ای هستند معرفی شد. وجود بارندگی‌های فراوان، رطوبت نسبی بالا، درجه حرارت‌های مناسب، عوامل بیماری‌زای متعدد، زراعت گسترده گندم و عدم رعایت تناوب‌های زراعی مناسب در اغلب مناطق این اقلیم، شرایط را برای استقرار و توسعه بیماری‌های مهم گندم فراهم کرده است. میانگین عملکرد رقم مروارید 6/152 تن در هکتار بود که نسبت به رقم شاهد (تجن) با میانگین عملکرد 5/467 تن در هکتار برتر است. کیفیت نانوایی این لاین مطلوب است. مطالعات تحقیقی– تطبیقی و ترویجی این لاین در استان‌های گلستان، مازندران و اردبیل (دشت مغان) نشان دهنده سازگاری و برتری آن در اغلب مناطق مورد نظر بوده است.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد	8683 کیلوگرم در هکتار
رکورد عملکرد	10518 کیلوگرم در هکتار
میانگین ارتفاع بوته	90-104 سانتی‌متر
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم
واکنش به زنگ قهوه‌ای	نیمه متحمل
واکنش به بیماری زنگ سیاه	نیمه متحمل
واکنش به بیماری سپتوریای برگی	نیمه حساس
واکنش به بیماری سفیدک پودری	نیمه حساس
کیفیت نانوایی	خوب
میانگین درصد پروتئین دانه	11/7 درصد
واکنش به ریزش دانه	مقاوم
میانگین وزن هزار دانه	43 گرم

افلاک

رقم گندم نان مناسب برای کشت در اقلیم گرم و خشک جنوب کشور

سال معرفی: 1389

مناطق مناسب کشت: شمال خوزستان، جنوب استان فارس، مناطق گرم استان‌های کرمان، لرستان و کرمانشاه

رقم افلاک با نام  Debeira از بین ژرم پلاسم خزانه بین المللی مرکز تحقیقات بین المللی ذرت و گندم  سیمیت که در سال زراعی 1375-76 مورد ارزیابی قرار گرفته بود، گزینش و به برنامه به نژادی اقلیم گرم و خشک جنوب کشور وارد شد. این رقم در ارزیابی انجام شده در قالب مطالعه خزانه‌های به نژادهای فیزیولوژیک زنگ زرد در مناطق با شدت بیماری واکنش مقاوم داشته است. کیفیت نانوایی این رقم در گروه خوب قرار داشته و درصد پروتئین آن بین 2-11/13 متغیر است. بررسی‌های تحقیقی–ترویجی در مزارع زارعین مناطق مختلف نیز سازگاری و افزایش عملکرد این رقم را در مناطق گرم و خشک کشور تا حدود 6%  برتری تولید در برابر رقم چمران نشان داد. پتانسیل عملکرد بالا، تحمل نسبتاً خوب به گرمای آخر فصل، زودرسی نسبی، مقاومت به بیماری زنگ زرد و ریزش دانه از ویژگی‌های بارز رقم افلاک محسوب می‌شود.

عادت رشدی	بهاره
عملکرد	5900 کیلوگرم در هکتار
بالاترین عملکرد ثبت شده	8383 کیلوگرم در هکتار
میانگین ارتفاع بوته	95 سانتی‌متر
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم
واکنش به زنگ قهوه‌ای	نیمه مقاوم
خوابیدگی بوته	مقاوم
کیفیت نانوایی	خوب
میانگین درصد پروتئین دانه	12/2درصد
ریزش دانه	مقاوم
وزن هزار دانه	40 گرم

اروم

رقم گندم نان مناسب برای کشت در مناطق سرد کشور

سال معرفی: 1389

مناطق مناسب کشت: مناطق سرد استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل، همدان، کردستان، زنجان، مرکزی، تهران، خراسان، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، فارس، لرستان، کرمان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد

رقم اروم در سال زراعی1374-75 از تلاقی بین رقم الوند و لاین Her/NS732 با منشاء خارجی در ارومیه حاصل شد. این رقم دارای عادت رشد بینابین بوده و از نظر رسیدگی، در گروه متوسط رس قرار می‌گیرد. در اقلیم سرد کشور با بیش از 800 هزار هکتار سطح زیر کشت گندم آبی، عوامل محدود کننده‌ای چون: سرمای شدید زمستانه، سرمای دیررس اوایل بهار، بیماری زنگ زرد، وجود داشته و بنابراین با توجه به این عوامل محدود کننده و پراکندگی و تنوع شرایط زراعی و حساس شدن ارقام قبلی به بیماری زنگ زرد طی سال‌های اخیر، شناسایی لاین‌ها و معرفی ارقام جدید واجد پتانسیل عملکرد بالا و پایدار و مقاوم به زنگ زرد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در همین راستا و برای این اقلیم رقم جدید اروم معرفی شد. متوسط عملکرد دانه این رقم در شرایط تحقیقاتی 7382 کیلوگرم در هکتار با رکورد 8358 کیلوگرم در هکتار بوده است. کیفیت نانوایی این رقم در حد خوب است.

عادت رشدی	بینابین
میانگین عملکرد	7382 کیلوگرم در هکتار
بالاترین عملکرد ثبت شده	8358 کیلوگرم در هکتار
میانگین ارتفاع بوته	88 سانتی‌متر
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم
واکنش به زنگ قهوه‌ای	نیمه مقاوم تا نیمه حساس
واکنش به بیماری زنگ سیاه	نیمه مقاوم تا نیمه حساس
کیفیت نانوایی	خوب
خوابیدگی بوته	مقاوم
میانگین درصد پروتئین دانه	11/1 درصد
واکنش به ریزش دانه	مقاوم
میانگین وزن هزار دانه	43 گرم

زارع

رقم گندم نان برای کشت در شرایط آبی و تنش خشکی آخر فصل اقلیم سرد کشور

سال معرفی: 1389

مناطق مناسب کشت: مناطق سرد استا نهای آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل، همدان، کردستان، زنجان، مرکزی، تهران، خراسان، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، فارس، لرستان، کرمان، کرمانشاه، کهکیلویه و بویراحمد

رقم گندم نان زارع از خزانه بین‌المللی مشاهده‌ای گندم‌های زمستانه ویژه مناطق سرد در سال زراعی 1381-1380 ، به چرخه به نژادی گندم نان ایران وارد شد و سازگاری خوبی برای مناطق سرد کشور در شرایط نرمال و تنش خشکی آخر فصل نشان داد، و به همین دلیل، بعنوان یک رقم جدید برای این اقلیم معرفی و آزاد سازی شد. متوسط عملکرد دانه این رقم در شرایط آبیاری نرمال 7550 و در شرایط تنش خشکی آخر فصل 4893 کیلوگرم در هکتاربوده است. کیفیت نانوایی در حد خوب و از نظر گروه رسیدن نسبتا دیررس است.

عادت رشدی	بینابین
میانگین عملکرد	7382 کیلوگرم در هکتار
بالاترین عملکرد ثبت شده	8358 کیلوگرم در هکتار
میانگین ارتفاع بوته	88 سانتی‌متر
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم
واکنش به زنگ قهوه‌ای	نیمه مقاوم تا نیمه حساس
واکنش به بیماری زنگ سیاه	نیمه مقاوم تا نیمه حساس
کیفیت نانوایی	خوب
خوابیدگی بوته	مقاوم
میانگین درصد پروتئین دانه	11/1 درصد
واکنش به ریزش دانه	مقاوم
میانگین وزن هزار دانه	43 گرم

میهن

رقم گندم نان مناسب برای کشت در شرایط آبی و تنش خشکی آخر فصل زراعی در مناطق سرد کشور

سال معرفی: 1389

مناطق مناسب کشت: مناطق سرد استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل، همدان، کردستان، زنجان، مرکزی، تهران، خراسان، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، فارس، لرستان، کرمان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد

رقم گندم نان میهن با عادت رشدی زمستانه حاصل برنامه به نژادی ملی غلات آبی کشور برای اقلیم سرد بوده که تلاقی آن در سال زراعی 1375-1374 در کرج انجام شده است. با توجه به عوامل محدود کننده تولید در مناطق سردسیر از قبیل سرمای شدید زمستانه، سرمای دیررس اوایل بهار، بیماری مهم زنگ زرد، پراکندگی و تنوع شرایط زراعی و حساس شدن ارقام قبلی به بیماری زنگ زرد طی سال‌های اخیر، شناسایی لاین‌ها و معرفی ارقام جدید واجد پتانسیل عملکرد بالا و پایدار و مقاوم به زنگ زرد از اهمیت ویژه‌ای برای این اقلیم برخوردار است. رقم میهن، نسبت به بیماری زنگ زرد مقاوم و نسبت به بیماری‌های زنگ سیاه و زنگ قهوه‌ای نیمه مقاوم است. متوسط عملکرد دانه این رقم در شرایط آبیاری نرمال 7780 کیلوگرم در هکتار و در شرایط تنش قطع آبیاری پس از مرحله گلدهی 5960 کیلوگرم در هکتار در شرایط تحقیقاتی بوده است. کیفیت نانوایی آن در حد خوب و از نظر رسیدگی در گروه متوسط‌رس قرار می‌گیرد.

عادت رشدی	زمستانه
میانگین وزن هزار دانه	شرایط نرمال: 43 گرم شرایط تنش خشکی: 34 گرم
میانگین ارتفاع بوته	84 سانتی‌متر
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم
واکنش به بیماری زنگ قهوه‌ای	نیمه مقاوم
واکنش به بیماری زنگ سیاه	نیمه مقاوم تا نیمه حساس
واکنش به خوابیدگی بوته	مقاوم
میانگین پروتئین دانه	11 درصد
عملکرد دانه در شرایط	نرمال: 7787 کیلوگرم در هکتار تنش: 5967 کیلوگرم در هکتار

سیروان

رقم گندم نان متحمل به خشکی آخر فصل و مناسب برای کشت در مزارع آبی مناطق معتدل ایران

سال معرفی: 1390

مناطق مناسب کشت: مزارع مواجه با تنش رطوبتی آخر فصل در مناطق معتدل کشور از جمله استان های تهران، البرز، خراسان، فارس، اصفهان، لرستان، کرمانشاه، سمنان و یزد و سایر مناطق معتدل

رقم گندم نان از خزانه‌های بین المللی مربوط به مرکز تحقیقات بین المللی ذرت و گندم (سیمیت) گزینش و با پشت سر گذاشتن مراحل ارزیابی جهت کشت در اقلیم معتدل کشور در سال 1390 معرفی شده است. مهمترین عوامل محدود کننده تولید گندم در اقلیم معتدل کشور که سطحی بالغ بر 682 هزار هکتار از مجموع سطح زیر کشت گندم آبی را به خود اختصاص می‌دهد، خشکی آخر فصل و بیماری‌ها بخصوص زنگ زرد و زنگ سیاه (نژاد Ug99 ) است که بر روی بسیاری از ارقام گندم موجود بیماری‌زایی دارند. این رقم برای جایگزینی ارقام حساس به خشکی در مناطق معتدل و نیز برای کاهش خطر رویداد اپیدمی زنگ زرد و سیاه گندم توصیه می‌شود. خصوصیت زودرسی و کیفیت نانوایی خیلی خوب این رقم به ارزش زراعی آن می‌افزاید.

متوسط عملکرد دانه (شرایط تنش خشکی)	5970 کیلوگرم در هکتار
حداکثر میزان عملکرد (شرایط تحقیقاتی)	8868 کیلوگرم در هکتار
گروه رسیدگی	زودرس
متوسط ارتفاع بوته	94 سانتی‌متر
عادت رشدی	بهاره
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم
واکنش به بیماری زنگ سیاه	نیمه مقاوم
واکنش به بیماری زنگ قهوه‌ای	نیمه مقاوم
وضعیت خوابیدگی	مقاوم
وضعیت ریزش دانه	نیمه مقاوم
وزن هزار دانه	45 گرم
درصد پروتئین دانه	12 درصد
کیفیت نانوایی	خیلی خوب

افق

رقم گندم آبی مناسب برای کشت در مناطق دارای آب یا خاک شور و لب شور در اقلیم معتدل تا نسبتاً گرم

سال معرفی: 1391

مناطق مناسب کشت: مناطق با شوری متوسط آب و خاک و تقریباً گرم استان‌های یزد، خراسان رضوی و جنوبی، قم، کرمان، سمنان، اصفهان و البرز

شوری آب وخاک یکی از مهمترین تنش‌های غیر زنده است که باعث کاهش رشد و باروری گیاهان شده و تولید محصولات کشاورزی را محدود می‌سازد. بیش از 800 میلیون هکتار از اراضی در دنیا متأثر از شوری است. در کشور ایران، حدود 24 میلیون هکتار از اراضی با درجات مختلفی تحت تأثیر شوری قرار دارد که در اقلیم‌های مختلف کشور پراکنده شده است. بنابراین، یکی از اهداف مهم اصلاح نباتات در این مناطق تهیه و معرفی ارقام پرپتانسیل و متحمل به شوری است. رقم افق علاوه برتحمل به شوری، پتانسیل عملکرد بالا و سازگاری خوب در مناطق دارای آب یا خاک شور و لب شور، دارای مقطع دانه شیشه‌ای بوده و از شاخص سختی دانه بیشتری در مقایسه با ارقام شاهد ارگ و بم برخوردار است. این رقم درآزمای شهای تحقیقی- ترویجی در مزارع زارعین (تحت شرایط تنش شوری) با میانگین عملکرد 4/333 تن درهکتار در مقایسه با 804/3 تن درهکتار متوسط عملکرد ارقام شاهد (ارگ 3/977 و بم 3/630 تن در هکتار)، به طور میانگین 529 کیلوگرم نسبت به ارقام ارگ و بم افزایش عملکرد داشته است.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد در آزمایش‌های سازگاری*	5470 کیلوگرم در هکتار
میانگین ارتفاع بوته	74 سانتی‌متر
مقاومت به خوابیدگی	مقاوم
واکنش به بیماری زنگ زرد	متحمل تا نیمه حساس
واکنش به زنگ قهوه‌ای	نیمه حساس
کیفیت نانوایی	خوب
میانگین درصد پروتئین دانه	11/95 درصد
واکنش نسبت به نژاد زنگ سیاه  Ug99	نیمه مقاوم تا متوسط
واکنش به ریزش دانه	مقاوم
میانگین وزن هزار دانه	35 گرم
مقادیر این صفات مربوط به میانگین آزمایش‌های مقایسه عملکرد در شرایط تنش شوری است  (EcWater= 8-12 ds/m, Ec Soil = 9-14 ds/m)

سایر ارقام گندم

• نیشابور

رقم گندم نان مناسب برای کشت در اقلیم معتدل با تنش شوری خاک و آب

سال معرفی: 1385

مناطق مناسب کشت: مناطق شور و لب‌شور اقلیم معتدل شامل استان‌های خراسان (نیشابور و بیرجند)، یزد و اصفهان

گندم نان رقم نیشابور گندم دورگی است که در بهار سال 1372 دورگ‌گیری آن در کرج به انجام رسید. مراحل ارزیابی و انتخاب این رقم در ایستگاه‌های تحقیقاتی کرج، نیشابور، یزد، اصفهان، کرمان و زابل انجام شد. متوسط عملکرد رقم گندم نان نیشابور 4529 کیلوگرم در هکتار در اراضی تحت تنش شوری با ecآب و خاک معادل 12-10 دسی‌زیمنس بر متر بود. رکرد تولید این رقم 5789  کیلوگرم بر هکتار از ایستگاه نیشابور گزارش شد. این رقم جهت کشت در مناطق شور و لب‌شور اقلیم معتدل شامل استان‌های خراسان(نیشابور و بیرجند)، یزد و اصفهان توصیه می‌شود.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد دانه	4529 کیلوگرم در هکتار
ارتفاع بوته	90-100 سانتیمتر
واکنش به بیماری زنگ زرد	نیمه حساس
واکنش به شوری	مقاوم
میانگین وزن هزار دانه	38 گرم
میانگین درصد پروتئین دانه	11/6درصد

• بهار

رقم گندم نان مناسب برای کشت در مناطق معتدل کشور

سال معرفی: 1386

مناطق مناسب کشت: مناطق معتدل استان‌های فارس، کرمانشاه، اصفهان، خراسان، لرستان، تهران، یزد، کرمان و سمنان

رقم بهار با نام Bloyka در سال 1375 از طریق خزانه‌های بین المللی مرکز تحقیقات بین المللی ایکاردا وارد کشور شده است. هدف از معرفی این رقم، جایگزینی آن با ارقام مرودشت و شیراز که به زنگ زرد حساس شده بودند، برای اقلیم معتدل بود. این رقم در سال‌های بعد و با تغییر نژادهای فیزیولوژیک زنگ زرد به این بیماری واکنش حساسیت نشان داد. این رقم به خشکی آخر فصل متحمل بوده و در گروه متوسط‌رس‌ها قرار می‌گیرد.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد دانه	6679 کیلوگرم در هکتار
رکورد عملکرد	10734 کیلوگرم در هکتار
میانگین ارتفاع بوته	95 سانتی‌متر
واکنش به بیماری زنگ زرد	حساس
واکنش به زنگ قهوه‌ای	نیمه حساس
واکنش به خشکی	متحمل
واکنش به خوابیدگی	مقاوم
رنگ دانه	زرد کهربایی
واکنش به ریزش دانه	مقاوم
میانگین درصد پروتئین دانه	10/94 درصد
کیفیت نانوایی	متوسط تا خوب

• پیشگام

رقم گندم نان مناسب برای کشت در شرایط آبیاری محدود و کم آبیاری آخر فصل مناطق سرد

سال معرفی: 1387

مناطق مناسب کشت: مناطق سرد استا نهای همدان، اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی، خراسان، زنجان، قزوین، مرکزی

رقم پیشگام با عادت رشدی بینابین حاصل برنامه به نژادی ملی بوده که دورگ گیری آن در سال 1374 با هدف انتقال مقاومت به بیماری زنگ‌ها ) به ویژه زنگ زرد( و نیز تحمل نسبی به تنش خشکی از رقم بینابینی چینی Zhong-90 87 با یک رقم پر محصول ایرانی به نام برکت انجام شده است. این رقم نسبت به بیماری زنگ زرد مقاوم بوده و به شرایط خشکی انتهای فصل متحمل است. رقم پیشگام نسبتاً زودرس بوده و نسبت به خوابیدگی مقاوم است. همین ویژگی موجب شده تا این رقم برای شرایط سیستم آبیاری بارانی نسبت به دیگر ارقام رایج ارجحیت داشته باشد.

عادت رشدی	بینابین
میانگین عملکرد (شرایط معمول)	8/738 تن در هکتار
میانگین عملکرد (شرایط آبیاری محدود)	5/146 تن در هکتار
رکورد عملکرد	10/065 تن در هکتار
میانگین ارتفاع بوته	93-96 سانتی‌متر
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم
واکنش به تنش سرما	متحمل
واکنش به خوابیدگی	مقاوم
واکنش به ریزش دانه	نیمه مقاوم
میانگین درصد پروتئین دانه	11/2 درصد
میانگین وزن هزار دانه )در شرایط آبیاری نرمال(	46 گرم

• بم

رقم گندم نان مناسب برای کشت در اقلیم معتدل تحت تنش شوری آب و خاک

سال معرفی: 1385

مناطق مناسب کشت: مناطق معتدل دارای تنش شوری شامل کرج، یزد، نیشابور، اصفهان، بیرجند، گناباد، زابل و کرمان

در تولید گندم نان رقم بم پس از گزینش والدین و انجام دورگ‌گیری، تهیه لاین‌های خالص به روش دابلد هاپلوئیدی انجام شد. لاین دابلد هاپلوئیدحاصل دورگ‌گیری بین لاینی متحمل به گرما و تا حدودی خشکی با منشأ سیمیت و لاین دیگری از دورگ‌های بخش تحقیقات غلات است. متوسط عملکرد گندم رقم بم 6584 کیلوگرم در اراضی تحت تنش شوری با CE آب و خاک معادل 21 – 10 دسی زیمنس بر متر است و رکورد تولید این رقم 3376 کیلوگرم از ایستگاه نیشابور گزارش شد. این رقم جهت کشت در مناطق معتدل دارای تنش شوری مانند کرج، یزد، نیشابور، اصفهان، بیرجند، گناباد، زابل و کرمان توصیه می‌شود.

عادت رشدی	بینابین
میانگین عملکرد	4856 کیلوگرم در هکتار
میانگین ارتفاع بوته	90-95 سانتی‌متر
واکنش به بیماری زنگ زرد	نیمه متحمل
واکنش به زنگ قهوه‌ای	نیمه متحمل
کیفیت نانوایی	خوب
میانگین درصد پروتئین دانه	11/5 درصد
میانگین وزن هزار دانه	43 گرم

• سیستان

رقم گندم نان مناسب برای کشت در اقلیم های گرم و معتدل جنوب کشور تحت تنش شوری خاک و آب

سال معرفی: 1385

مناطق مناسب کشت: مناطق با شوری آب وخاک شامل: استان های یزد، خراسان، کرمان، اصفهان و سیستان و بلوچستان

گندم سیستان با منشأ سیمیت در سال 1369-70 در قالب آزمایشات بین‌المللی در کرج تحت بررسی قرار گرفت. این رقم جهت کشت در مناطق شور و کمی شور اقالیم گرم و معتدل گرم کشور شامل استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، کرمان، جنوب فارس و خوزستان توصیه می‌شود. متوسط عملکرد رقم سیستان 4323 کیلوگرم در هکتار در اراضی تحت تنش شوری با EC آب و خاک معادل 12-10 دسی‌زیمنس بر متر است و رکورد تولید این رقم 6667 کیلوگرم در هکتار از ایستگاه یزد گزارش شده است. رنگ دانه این رقم زرد کهربایی است.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد	4323 کیلوگرم در هکتار
میانگین ارتفاع بوته	90-95 سانتی‌متر
واکنش به بیماری زنگ زرد	نیمه حساس
واکنش به زنگ قهوه‌ای	نیمه حساس
کیفیت نانوایی	خوب
میانگین درصد پروتئین دانه	11/5 درصد
واکنش به ریزش دانه	مقاوم
میانگین وزن هزار دانه	43 گرم

• هامون

رقم گندم نان دارای عادت رشدی بهاره و مناسب کشت در دشت سیستان

سال معرفی: 1381

مناطق مناسب کشت: دشت سیستان

گندم نان رقم هامون از تلاقی رقم فلات با رقم روشن حاصل شده است. این رقم متحمل به خشکی و شوری بوده و از نظر آلودگی به بیماری زنگ زرد و زنگ قهوه‌ای گندم، حساس تا نیمه حساس است. گندم هامون برای مناطقی که این دو بیماری مشکل‌ساز نیستند، قابل توصیه است. متوسط عملکرد رقم گندم هامون 6420 کیلوگرم در هکتار و رکورد تولید این رقم 8039 کیلوگرم از ایستگاه تحقیقاتی زهک زابل گزارش شد. گندم رقم هامون دارای تیپ رشد بهاره، وزن هزار دانه 40 گرم، کودپذیری، مقاومت به خوابیدگی است. با توجه به اینکه هر دو والد این رقم به بیماری زنگ زرد حساس هستند، طبیعی است که این رقم به این بیماری حساسیت داشته باشد. رقم هامون برای مناطقی از اقلیم گرم جنوب قابل توصیه است که بیماری زنگ‌های گندم در آن مناطق حاد نباشد. کاشت این رقم برای مناطق گرم جنوب کشور با تنش‌های محیطی خشکی و شوری قابل توصیه است.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد دانه	6420 کیلوگرم در هکتار
واکنش به بیماری زنگ زرد	حساس
واکنش به خوابیدگی	متحمل
واکنش به ریزش دانه	مقاوم
میانگین درصد پروتئین	11/7 درصد
میانگین ارتفاع بوته	97/5 سانتی‌متر
میانگین وزن هزار دانه	42/5 گرم

• آرتا

رقم گندم نان مناسب برای کشت در اقلیم گرم و مرطوب ساحل خزر

سال معرفی: 1385

مناطق مناسب کشت: مغان، گرگان، گنبد، ساری، و کلاردشت

دورگ‌گیری گندم نان آرتا در سال 1372 در مرکز بین‌المللی اصلاح ذرت و گندم تحت برنامه به نژادی گندم برای ایران انجام شد. سایر مراحل تولید این رقم در ایستگاه‌های تحقیقاتی مغان، گرگان، گنبد، ساری و کلاردشت انجام شد. گندم نان رقم آرتا به بیماری زنگ زرد و زنگ قهوه‌ای حساس بوده و نسبت به فوزاریوم سنبله متحمل است. متوسط عملکرد رقم آرتا برابر 6348 کیلوگرم در هکتار و رکورد تولید این رقم 7089 کیلوگرم از ایستگاه ساری گزارش شده است.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد دانه	6348 کیلوگرم در هکتار
واکنش به بیماری زنگ زرد	حساس
واکنش به زنگ قهوه‌ای	نیمه حساس
واکنش به فوزاریوم سنبله	متحمل
واکنش به ریزش دانه	متحمل
میانگین درصد پروتئین	12/6 درصد
ارتفاع بوته	90-95 سانتی‌متر
میانگین وزن هزار دانه	38 گرم

• دریا

گندم نان مناسب برای کشت در اقلیم گرم و مرطوب ساحل خزر

سال معرفی: 1385

مناطق مناسب کشت: اقلیم گرم و مرطوب سواحل دریای خزر (مغان، گرگان، گنبد، ساری، و کلاردشت)

گندم نان رقم دریا از مواد دریافتی از مرکز تحقیقات بین‌المللی اصلاح ذرت و گندم است که مطالعات مقدماتی، پیشرفته، تعیین سازگاری و پایداری عملکرد آن در ایستگاه‌های تحقیقاتی اقلیم گرم و مرطوب شمال انجام گرفته است. گندم نان رقم دریا نسبت به بیماری زنگ زرد حساس شده و نسبت به بیماری سفیدک پودری مقاومت دارد. این رقم واکنش تحمل نسبت به فوزاریوم سنبله داشته است، متوسط عملکرد این رقم 5812 کیلوگرم در هکتار بوده و رکورد تولید آن 7667 کیلوگرم در هکتار از ایستگاه تحقیقاتی ساری گزارش شده است.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد دانه	5812 کیلوگرم در هکتار
واکنش به بیماری زنگ زرد	حساس
واکنش به سفیدک پودری	مقاوم
واکنش به فوزاریوم سنبله	متحمل
واکنش به خوابیدگی	متحمل
واکنش به ریزش دانه	نیمه متحمل
میانگین درصد پروتئین	12/9 درصد
ارتفاع بوته	90-100 سانتی‌متر
میانگین وزن هزار دانه	48 گرم

• مغان

رقم گندم نان مناسب برای کشت در اقلیم گرم و مرطوب ساحل خزر

سال معرفی: 1385

مناطق مناسب کشت: اقلیم گرم و مرطوب سواحل دریای خزر (مغان، گرگان، گنبد، ساری و کلاردشت)

رقم مغان 3حاصل برنامه به نژادی ملی ایران ویژه مناطق جلگه‌ای ساحل دریای خزر است، که در سال 1385 معرفی و نامگذاری شد. مقاومت گندم نان رقم مغان3  نسب به بیماری زنگ زرد پس از معرفی آن شکسته و در حال حاضر این رقم واکنش حساسیت به این بیماری و واکنش نیمه تحمل نسبت به بیماری فوزاریوم سنبله دارد. متوسط عملکرد این رقم 6641 کیلوگرم در هکتار بوده و رکورد تولید این رقم 7278 کیلوگرم در هکتار از ایستگاه تحقیقاتی ساری گزارش شده است.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد دانه	6641 کیلوگرم در هکتار
واکنش به بیماری زنگ زرد	حساس
واکنش به زنگ قهوه‌ای	متحمل
واکنش به فوزاریوم سنبله	نیمه متحمل
واکنش به ریزش دانه	نیمه متحمل
میانگین درصد پروتئین	13/2 درصد
ارتفاع بوته	90-100 سانتی‌متر
میانگین وزن هزار دانه	43 گرم

• سپاهان

رقم گندم نان مناسب برای کشت در مناطق معتدل مواجه با تنش خشکی استان های اصفهان و یزد

سال معرفی: 1385

مناطق مناسب کشت: مناطق معتدل استان های اصفهان و یزد

گندم سپاهان از دورگ گیری گندم آزادی با چند لاین خارجی در ایران حاصل شده است. مراحل انتخاب و خالص‌سازی این گندم در برنامه اصلاحی دو نسل در سال (بین ایستگاه‌های ایرانشهر و کلاردشت) انجام شد و از نظر عملکرد دانه و تحمل در برابر تنش خشکی در مقایسه با ارقام رایج در استان اصفهان و همچنین رقم شاهد مهدوی (حدود 400 کیلوگرم در هکتار) در استان‌های اصفهان و یزد برتری نشان داد. مقاومت رقم سپاهان به بیماری زنگ زرد و زنگ قهوه‌ای شکسته شده است این رقم مقاوم به ریزش دانه بوده و همچنن نسبت به خشکی، شوری و سرمازدگی متحمل است.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد دانه	7000کیلوگرم در هکتار
واکنش به بیماری زنگ زرد	حساس
واکنش به زنگ قهوه‌ای	حساس
واکنش به خشکی	متحمل
واکنش به شوری	متحمل
واکنش به سرما	متحمل
واکنش به ریزش دانه	مقاوم
میانگین درصد پروتئین	10/3 درصد

• کویر

رقم گندم نان دارای عادت رشدی بهاره ومناسب کشت در اراضی شور و کم آب مناطق معتدل و گرم کشور

سال معرفی: 1376

مناطق مناسب کشت: اراضی شور و با محدودیت آب در مناطق معتدل و گرمسیر کشور از جمله یزد، کرمان، خوزستان و زابل

رقم کویر با شجره Jit716/Kal//V534/3/Stm در نتیجه دورگ‌گیری بین یک گندم بومی (سرخ تخم) با یک لاین خارجی متحمل به زنگ زرد به دست آمده است. این رقم در مناطق دارای تنش‌های محیطی (شوری) از عملکرد بالایی برخوردار بوده، به طوریکه متوسط عملکرد آن در شرایط معمولی 5/7 تن و در شرایط تنش 5 تن و رکورد آن 5/9 تن در هکتار گزارش شده است. رقم کویر برای کشت در مناطق مختلف استان یزد و دیگر مناطق اقلیم معتدل کشور به ویژه در شرایط محدودیت آب و شوری خاک یا آب زراعی توصیه می‌شود. این رقم دارای تیپ رشد بهاره بوده و ارتفاع آن بین 90 تا 95 سانتیمتر است. رنگ دانه این رقم روشن شیشه‌ای است. وزن هزار دانه 36 تا 40 گرم، مقاومت به خوابیدگی، مقاومت به ریزش دانه و شوری خاک از دیگر خصوصیات آن است.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد دانه	5700 کیلوگرم در هکتار
واکنش به بیماری زنگ زرد	حساس
واکنش به خشکی آخر فصل	مقاوم
واکنش به شوری	مقاوم
واکنش به بادزدگی	مقاوم
واکنش به خوابیدگی	مقاوم
واکنش به ریزش دانه	خیلی مقاوم
میانگین درصد پروتئین	10/5 درصد
میانگین وزن هزار دانه	38 گرم
کیفیت نانوایی	متوسط

• چمران

رقم گندم نان دارایعادت رشدی بهاره و مناسب کشت در مناطق گرم جنوب غرب و جنوب شرق کشور

سال معرفی: 1376

مناطق مناسب کشت: مناطق گرم جنوب غرب و جنوب شرق از جمله خوزستان، داراب، کرمان، ایلام، دهلران، ایرانشهر و زابل

رقم چمران با شجره –M3-YO–MO–Y05-63858MC),alittA YO  ( و از خزانه‌های دریافتی از مرکز تحقیقات بین‌المللی گندم و ذرت (سیمیت) انتخاب شده است. متوسط عملکرد این رقم 5/6 تن در هکتار و رکورد 8/2 تن در هکتار در ایستگاه‌های تحقیقاتی گزارش شد. رقم چمران دارای تیپ رشد بهاره بوده و ارتفاع آن 59 سانتیمتر است. وزن هزار دانه 93 گرم، داشتن دانه‌های زرد رنگ، زودرسی و تحمل نسبت به خشکی و گرمای آخر فصل از خصوصیات مهم زراعی این رقم است. مطالعات انجام شده حاکی از مقاومت بالای این رقم به نژادهای موجود زنگ زرد گندم است. از نظر مقاومت به زنگ قهوه‌ای نیز واجد مقاومت مطلوب بوده اما در حال حاضر مقاومت آن به زنگ‌های غلات شکسته شده است. مقاومت مطلوب نسبت به بیماری سیاهک ناقص نیز در گزارش‌های داخلی و خارجی وجود دارد.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد دانه	5600 کیلوگرم در هکتار
واکنش به بیماری زنگ زرد	نیمه حساس تا حساس
واکنش به بیماری زنگ قهوه‌ای	نیمه حساس
واکنش به شوری	متحمل
واکنش به گرما و خشکی	متحمل
واکنش به خوابیدگی	نیمه حساس
واکنش به ریزش دانه	حساس
میانگین درصد پروتئین	10/4درصد
میانگین وزن هزار دانه	39 گرم

• شیرودی

رقم گندم نان دارای عادت رشدی بهاره و مناسب کشت در سواحل دریای خزر

سال معرفی: 1376

مناطق مناسب کشت: سواحل دریای خزر از جمله گرگان، مازندران و مغان

گندم نان رقم شیرودی دارای عادت رشدی بهاره بوده و ارتفاع آن بین 95 تا 100 سانتیمتر متغیر است. زودرسی، وزن هزار دانه بین 37 تا 40 گرم، دانه‌های زرد رنگ، پتانسیل عملکرد بالا و تحمل به بیماری‌های زنگ زرد و قهوه‌ای از خصوصیات مهم زراعی رقم شیرودی بوده است. مقاومت این رقم نیز در حال حاضر با تغییرات روی داده در نژادهای فیزیولوژیک زنگ زرد و قهوه‌ای شکسته شده و واکنش‌های حساسیت برای آن گزارش شده است. این رقم به فوزاریوم سنبله نیز واکنش نیمه حساسیت دارد.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد دانه	6500 کیلوگرم در هکتار
واکنش به بیماری زنگ زرد	حساس
واکنش به بیماری زنگ قهوه‌ای	حساس
واکنش به فوزاریوم سنبله	نیمه حساس
واکنش به خوابیدگی	نیمه مقاوم
واکنش به ریزش دانه	نیمه مقاوم
میانگین درصد پروتئین	10/4 درصد
میانگین وزن هزار دانه	38/5 گرم

• مرودشت

رقم گندم نان دارای عادت رشدی بهاره و مناسب کشت در مناطق معتدل کشور

سال معرفی: 1378

مناطق مناسب کشت: مناطق معتدل استان های فارس، خراسان، اصفهان، یزد، تهران، مرکزی، کرمان و سمنان

گندم نان رقم مرودشت دارای عادت رشدی بهاره بوده و به لحاظ گروه رسیدن نسبتا زودرس است. در آزمایش‌های انجام شده در ایستگاه‌های تحقیقاتی کشور متوسط عملکرد این رقم 6667 کیلوگرم در هکتار گزارش شد که نسبت به رقم فلات، شاهد آن، 18/9 درصد برتری داشته است. نتایج همچنین نشان داد که این رقم نسبت به نژادهای زنگ زرد و زنگ قهوه‌ای در زمان معرفی رقم، مقاوم بوده اما در حال حاضر مقاومت آن با توجه به تغییر نژادهای بیماری‌ها، شکسته شده است. گندم رقم مرودشت با ارتفاع بین 100-95 سانتیمتر نسبت به خوابیدگی و سرما متحمل است. میانگین وزن هزار دانه این رقم 36 گرم با رنگ دانه زرد کهربایی است.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد دانه	6700 کیلوگرم در هکتار
میانگین ارتفاع بوته	97 سانتیمتر
واکنش به بیماری زنگ زرد	حساس
واکنش به بیماری زنگ قهوه‌ای	نیمه حساس
واکنش به خوابیدگی	نیمه مقاوم
واکنش به ریزش دانه	نیمه مقاوم
میانگین درصد پروتئین	10/5 درصد
میانگین وزن هزار دانه	36 گرم

• پیشتاز

رقم گندم نان دارای عادت رشدی بهاره و مناسب کشت در اقلیم معتدل کشور

سال معرفی: 1381

مناطق مناسب کشت: اقلیم معتدل کشور شامل استان‌های اصفهان، یزد و مناطقی از استان‌های خراسان، تهران، مرکزی، سمنان، کرمانشاه و لرستان

گندم نان رقم پیشتاز از تلاقی یک لاین پیشرفته که بعدها الوند نام گرفت با یک لاین مقاوم به زنگ زرد با منشأ کشور برزیل در سال 1367 به دست آمد. متوسط عملکرد این رقم در ایستگاه‌های ایرانشهر و کلاردشت 7396 کیلوگرم در هکتار و رکورد 9646 کیلوگرم گزارش شد. رقم پیشتاز دارای عادت رشد بهاره بوده و میانگین ارتفاع آن 92 سانتیمتر است. کودپذیری، مقاومت به خوابیدگی، میانگین وزن هزار دانه 44 گرم، رنگ دانه زرد کهربایی، تحمل به خشکی به واسطه داشتن کارایی مصرف آب بالاتر از خصوصیات دیگر این رقم محسوب می‌شود. مطالعات انجام شده به منظور ارزیابی واکنش رقم پیشتاز به نژادهای شایع با قدرت بیماری‌زایی بالا نشان داد که رقم مذکور در دو مرحله گیاهچه و گیاه بالغ نسبت به زنگ زرد مقاومت دارد. مقاومت به بیماری زنگ قهو‌ه‌ای از دیگر ویژگی‌های آن است.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد دانه	7400 کیلوگرم در هکتار
میانگین ارتفاع بوته	97 سانتیمتر
واکنش به بیماری زنگ زرد	مقاوم
واکنش به بیماری زنگ قهوه‌ای	مقاوم
واکنش به سیاهک پنهان	مقاوم
واکنش به خوابیدگی	مقاوم
واکنش به ریزش دانه	مقاوم
میانگین درصد پروتئین	11/5درصد
میانگین وزن هزار دانه	44/5 گرم

• شیراز

رقم گندم نان دارای عادت رشدی بهاره و مناسب کشت در مناطق معتدل کشور

سال معرفی: 1381

مناطق مناسب کشت: مناطق معتدل کشور به ویژه استا نهای فارس، لرستان و کرمانشاه

گندم نان رقم شیراز از تلاقی رقم آزادی با یک لاین خارجی در سال 1368 حاصل شد. متوسط عملکرد این رقم 7290 کیلوگرم و رکورد 9088 کیلوگرم در هکتار از ایستگاه‌های تحقیقاتی گزارش شده است. گندم رقم شیراز دارای عادت رشد بهاره بوده و میانگین ارتفاع آن 101 سانتیمتر است. کودپذیری، مقاومت به خوابیدگی، میانگین وزن هزار دانه 40 گرم و رنگ دانه زرد کهربایی از خصوصیات دیگر این رقم محسوب می‌شود. مطالعات انجام شده نشان داد که این رقم در دو مرحله گیاهچه و گیاه بالغ نسبت به زنگ زرد گندم مقاومت داشته اما بعدها مقاومت آن با تغییر نژادها شکسته شده است. مقاومت به بیماری زنگ قهوه‌ا‌ی گندم و تحمل نسبی به بیماری سفیدک سطحی از دیگر ویژگی‌های آن به شمار می‌آید.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد دانه	7290 کیلوگرم در هکتار
واکنش به بیماری زنگ زرد	حساس
واکنش به بیماری زنگ قهوه‌ای	مقاوم
واکنش به شوری	متحمل
واکنش به خوابیدگی	مقاوم
واکنش به ریزش دانه	نیمه حساس
میانگین درصد پروتئین	11/4درصد
میانگین وزن هزار دانه	40 گرم

• دز

رقم گندم نان دارای عادت رشدی بهاره و مناسب کشت در مناطق گرم جنوب کشور

سال معرفی: 1381

مناطق مناسب کشت: مناطق گرم جنوب کشور شامل استان‌های خوزستان، سیستان و بلوچستان و مناطق گرم استان‌های لرستان و فارس

گندم نان رقم دز از خزانه بین‌المللی دریافتی از مرکز تحقیقات بین‌المللی گندم و ذرت (سیمیت) انتخاب شد. متوسط عملکرد آن 6154 کیلوگرم در هکتار و رکورد 9036 کیلوگرم در هکتار در ایستگاه‌های تحقیقاتی گزارش شد. این رقم دارای عادت رشد بهاره بوده و میانگین ارتفاع آن 90 سانتیمتر است. کودپذیری، مقاومت به خوابیدگی، زودرسی، وزن هزار دانه 38 گرم، و رنگ دانه زرد کهربایی از ویژگی‌های دیگر این رقم محسوب می‌شود. میزان گلوتن مرطوب گندم رقم دز 25 درصد گزارش شده است. گندم دز دارای ژن پاکوتاهی است و به خوابیدگی مقاومت دارد. بنابراین این رقم از ارقام کودپذیر و پرپتانسیل محسوب می‌شود.

عادت رشدی	بهاره
میانگین عملکرد دانه	6150 کیلوگرم در هکتار
واکنش به بیماری زنگ زرد	حساس
واکنش به بیماری زنگ قهوه‌ای	نیمه حساس
واکنش به گرمای آخر فصل	متحمل
واکنش به خوابیدگی	مقاوم
واکنش به ریزش دانه	نیمه مقاوم
میانگین درصد پروتئین	10/8درصد
میانگین وزن هزار دانه	38 گرم

• توس

رقم گندم نان دارای عادت رشدی بینابین و مناسب کشت در مناطق سردسیر کشور

سال معرفی: 1381

مناطق مناسب کشت: مناطق سرد کشور به خصوص استا نهای خراسان، همدان, زنجان، اردبیل، قزوین و آذربایجان شرقی وغربی

گندم توس دارای عادت رشد بینابین بوده و ارتفاع آن به حدود 110 سانتی‌متر می‌رسد. میانگین وزن هزار دانه آن 40 گرم بوده و دارای دانه سخت با رنگ روشن، مقاوم به خوابیدگی و ریزش دانه است. این رقم نسبت به قطع آخرین دوره آبیاری کاهش عملکرد دانه تغییرات غیرمعنی‌داری را نشان داد. گندم توس با متوسط میزان پروتئین 11/3 درصد و حداکثر 14/2 درصد و میزان گلوتن مرطوب 32 درصد، از کیفیت نانوایی خوبی برخوردار است. رقم توس از نظر مقاومت به بیماری‌های زنگ زرد و زنگ قهوه‌ای، رقمی مقاوم بود اما با تغییرات واقع شده در نژادهای بیماری زنگ زرد مقاومت آن شکسته شده است.

عادت رشدی	بینابین
میانگین عملکرد دانه	6310 کیلوگرم در هکتار
واکنش به بیماری زنگ زرد	حساس
واکنش به خشکی	متحمل
واکنش به سرما	متحمل
واکنش به خوابیدگی	مقاوم
واکنش به ریزش دانه	مقاوم
میانگین درصد پروتئین	12/7 درصد
میانگین ارتفاع بوته	110 سانتی‌متر
میانگین وزن هزار دانه	40 گرم

• شهریار

رقم گندم نان دارای عادت رشد زمستانه و مناسب کشت در کلیه مناطق سردسیر کشور

سال معرفی: 1381

مناطق مناسب کشت: مناطق سردسیر کشور از جمله استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، زنجان، قزوین، خراسان، چهارمحال و بختیاری، کهکیلویه و بویراحمد، مرکزی، کردستان، همدان و کرمانشاه و تهران

گندم نان رقم شهریار از تلاقی سه طرفه بین گندم رقم کرج 2- با دو لاین خارجی در واحد به نژادی بخش تحقیقات غلات در سال زراعی 1361-1360 به دست آمد. میانگین سه سال عملکرد رقم گندم شهریار در 9 ایستگاه تحقیقاتی مناطق سردسیر کشور 6720 کیلوگرم در هکتار گزارش شد و رکورد تولید این رقم با عملکرد 8070 کیلوگرم در هکتار از ایستگاه کرج حاصل شد. این رقم دارای عادت رشدی زمستانه بوده و کاملا به سرما و ریزش دانه مقاوم است، دارای رنگ دانه زرد کهربایی بوده و مقاوم به خوابیدگی است. حساسیت این رقم در سال‌های پس از معرفی، به بیماری زنگ زرد موجب شد تا از چرخه بذری کشور حذف گردد.

عادت رشدی	زمستانه
میانگین عملکرد دانه	6720 کیلوگرم در هکتار
واکنش به بیماری زنگ زرد	حساس
واکنش به خوابیدگی	مقاوم
واکنش به ریزش دانه	مقاوم
میانگین درصد پروتئین	12/2 درصد
میانگین ارتفاع بوته	105 سانتی‌متر
میانگین وزن هزار دانه	38 گرم