کودهای آلی در طیف وسیعی تعریف میشوند، نه تنها شامل مواد آلی حاصل از کودهای دامی و بقایای گیاهی هستند،بلکه مواد حاصل از فعالیت جاندارانی ویژه که قابلیت انتقال عناصر غذایی از شکل غیرقابل استفاده به شکل قابل استفاده را به واسطه فرآیندهای زیستی دارند و با تثبیت نیتروژن یا فراهم نمودن فسفر و سایر عناصر غذایی قابل جذب برای گیاهان در خاک فعالیت میکنند را نیز شامل میشود
کودهای آلی به کودهایی اطلاق میشوند که منشاء طبیعی داشته و به وسیله میکروبها قابل تجزیه باشند. به عبارت دیگر به بقایای پوسیده جانوران، گیاهان، فضولات حیوانی، انسانی و زواید زندگی آنها نیز کود آلی اطلاق میشود.
از ویژگیهای مختلف کودهای آلی با کودهای شیمیایی قابلیت تجزیه پذیری آنها میباشد.
به طوریکه این مواد میتوانند در اثر انجام واکنشهای شیمیایی و یا فعالیت میکروارگانیسمها به مواد ساده تر تبدیل شده و به تدریج مواد معدنی موجود در ساختار خود را نیز آزاد کنند.
بنابراین میتوان گفت هر مادهای که قابلیت تجزیه در خاک را داشته باشد و از تجزیه آن، مواد غذایی مورد نیاز گیاه در خا کنیز آزاد می شود کود آلی قلمداد می شود.
کاربرد کودهای آلی در کشاورزی علاوه بر بهبود حاصلخیزی خاک، میتواند روی خصوصیات فیزیکی خاک نیز مؤثر باشد.
عمده ترین منابع تأمین مواد آلی در خاکها عبارتند از فضولات دامی، بقایای گیاهی، لجن فاضلابها و کمپوست زباله شهری که امروزه با توجه به اهمیت کشاورزی ارگانیک بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
انواع کودهای آلی
کودهای جلبکی
عصاره جلبک دریایی زیست محرک هایی هستند که در کشاورزی مورد استفاده قرار گرفته و باعث افزایش رشد و عملکرد گیاه می شوند. جلبک های دریایی نزدیک به 111گونه هستند و به حدود 11 ٪ از کل بهره وری دریایی جهان کمک می کنند.
بخش نسبتا کوچکی از تعداد کل گونه های جلبک دریایی از اهمیت قابل توجهی به عنوان غذای/ مکمل؛ حیوانی و انسانی و همچنین در کشاورزی به عنوان مالچ/کود و عصاره اصلاح شده برخوردار هستند.
تعدادی از جلبک های دریایی دارای فعالیت تحریک کننده رشد گیاهی هستند و در نتیجه به عنوان یکی از مواد معمول در کشاورزی و باغبانی به عنوان کودهای آلی استفاده می شوند.
عصاره های جلبک دریایی، حتی در غلظت های پایین، منجر به تحریک رشد گیاه، بهبود گلدهی و عملکرد، افزایش کیفیت محصولات، بهبود محتوای غذایی محصولات خوراکی و همچنین عمر پس از برداشت، می باشند.
علاوه بر این، کاربرد انواع عصاره مختلف گزارش شده است که باعث افزایش تحمل گیاهان به طیف گسترده ای از تنش های محیطی، به عنوان مثال شوری، خشکی و درجه حرارت زیاد، می شود.
مطالعات گسترده در مورد ترکیب شیمیایی عصاره های مختلف ساخته شده از انواع جلبک دریایی نشان دادند که میزان عناصر غذایی )معمولا درشت مغذی ها از جمله نیتروژن، فسفر و پتاسیم ( این عصاره ها برای القا پاسخ های فیزیولوژیکی در غلظت های معمولی که در مزرعه بکار میرود، ناکافی هستند.
به همین دلیل بهتر است برای رفع کمبود عناصر ماکرو از سایر کود ها به همراه محلول پاشی جلبک دریایی استفاده کرد زیرا محلول پاشی جلبک باعث جذب سریع عناصر توسط گیاه می شود.
مزایای استفاده از جلبک دریایی
جلبک های دریایی های دریایی دارای اسیدهای آمینه، پروتئین، متابولیت های ثانویه فعال زیستی، ویتامین ها و پیش ساز ویتامین ها هستند که این ترکیبات به طور سینرژیستی به منظور افزایش رشد گیاهان با هم واکنش می دهند.
همچنین دارای فیتو هورمون ها، ترکیبات فنلی و تعدادی اسمولیت هستند که اسمولیت ها نقش مهمی در مقاومت به تنش ایفا می کنند.
عصاره های جلبک دریایی خواص فیزیکی، بیوشیمیایی و بیولوژیکی خاک را تغییر می دهند و همچنین ممکن است ساختار ریشه گیاه را تحت تاثیر قرار دهند و جذب کارآمد مواد مغذی را تسهیل کنند.
مواد مغذی موجود در عصاره جلبک دریایی بهآسانی توسط برگ جذب می شوند.
جذب این مواد غذایی تحت تاثیر شرایط محیطی مانند دما، رطوبت و شدت نور که بر باز شدن روزنه و نفوذپذیری کوتیکول و دیواره سلولی تاثیر می گذارند، قرار دارند.
تحت شرایط کمبود مواد مغذی نشان داده شد که محلول پاشی محصولات عصاره جلبک دریایی باعث افزایش جذب عناصر غذایی شد.
عصاره جلبک دریایی دارای فعالیت شبه هورمونی است که در غلظت های پایین باعث باعث بهبود رشد شده و در غلظت های بالا همانند هورمون های گیاه بازدارنده رشد است
جلبک های دریایی و عصاره شان باعث کاهش تاثیر منفی تنش های محیطی بر رشد و عملکرد گیاه می شوند و وجود ترکیبات زیستی موجود در عصاره جلبک دریایی مانع از کاهش عملکرد تحت شرایط تنش زای محیطی می شود.
استفاده از عصاره جلبک دریایی باعث افزایش کیفیت، عملکرد و دوره انبارداری میوه می شود.
عصاره جلبک دریایی باعث تشکیل میوه و تسریع گلدهی در بسیاری از گیاهان می شود و حاوی ترکیباتی است که باعث افزایش رشد ریشه و نمو سریع و تسریع گلدهی می شود
روش های مختلف کاربرد عصاره جلبک دریایی
1- استفاده از زیست توده جلبک دریایی
در این صورت جلبک را مدت زمان طولانی قبل از کاشت محصولات به خاک اضافه می کنند، زیرا طی فرایند تجزیه جلبک در خاک ، باکتری های خاک نیتروژن خاک را تخلیه می کنند و منجر به کمبود موقت مواد مغذی می شوند که تاثیر منفی بر رشد گیاه خواهد داشت.
جلبک دریایی تجزیه شده، به عنوان یک ماده دلی، به طور کلی باعث بهبود خواص فیزیکی و شیمیایی خاک، ظرفیت نگهداری آب و فعالیت های میکروبی می شود و همچنین از گیاه در برابر شرایط نامطلوب محیطی مانند درجه حرارت شدید، تنش آبی یا مواد غذایی بیش از حد محافظت می کند
عصاره ها پرکاربرد ترین محصول جلبک دریایی هستند که به طور گسترده استفاده می شوند و به صورت عصاره های مایع و یا به شکل پودر قابل حل در دسترس هستند.
عصاره های مایع ممکن است در نزدیکی ریشه گیاه به کار روند، این کار را می توان با مخلوط کردن عصاره با آب آبیاری به شکل آبیاری قطره ای انجام داد.
عصاره جلبک دریایی همچنین به صورت محلولپاشی برگی بر روی انواع گل، سبزی و درخت استفاده کرد. محلول پاشی عصاره جلبک دریایی به نظر می رسد که موثرترین شیوه باشد.
