کوددهی پس از برداشت

اهمیت کوددهی پس از برداشت

کوددهی پس از برداشت یکی از مراحل حیاتی در تغذیه درختان میوه است که اغلب توسط باغداران نادیده گرفته می‌شود

به‌ محض برداشت محصول، گیاه وارد مرحله‌ای از استراحت می‌شود، پیش از آنکه چرخه زیستی خود را دوباره آغاز کند. پیش از گل‌دهی، گیاه شروع به ذخیره مواد مغذی می‌کند که در مرحله جوانه‌زنی و گل‌دهی چرخه بعدی از آن‌ها استفاده خواهد کرد. به همین دلیل، مرحله‌ای وجود دارد که ضروری اما اغلب نادیده گرفته می‌شود:کوددهی پس از برداشت.

بهترین زمان برای کوددهی پس از برداشت:

دوره پس از برداشت از پایان برداشت میوه تا شروع دوره استراحت درختان ادامه دارد. این استراحت با تغییر رنگ برگ‌ها، به‌ویژه در گونه‌های خزان‌دار، مشخص می‌شود؛ که این تغییر بسته به گونه بسیار متفاوت است و نشانه‌ای از آغاز فاز استراحت درخت می‌باشد.

برای مثال، در یک تاکستان، این دوره می‌تواند بین ۳۰ تا ۴۵ روز بسته به موقعیت مکانی طول بکشد، در حالی که در یک باغ گیلاس ممکن است بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ روز ادامه داشته باشد. بنابراین، مقدار مواد مغذی که در دوره‌های پیش و پس از برداشت استفاده می‌شود باید با مدت این مرحله متناسب باشد.

بنابراین، مقدار مواد مغذی که در دوره‌های پیش و پس از برداشت استفاده می‌شود باید با مدت این مرحله متناسب باشد.

تغذیه پس از برداشت:

تغذیه پس از برداشت یکی از رویدادهای کلیدی در تقویم باغداری است. به‌محض اینکه میوه‌ها از درخت برداشت می‌شوند، باید ذخایر غذایی درخت برای فصل آینده دوباره پر شود.

اگرچه فاصله زمانی بین برداشت میوه تا ریزش برگ‌ها کوتاه است، اما دوره‌ای بسیار حیاتی به‌شمار می‌آید. این بازه یک فرصت طلایی برای تأمین مواد مغذی حیاتی است، آن هم دقیقاً زمانی که درخت به‌صورت طبیعی در حال انتقال مواد مغذی و کربوهیدرات‌ها از برگ‌ها به جوانه‌ها و بافت چوبی برای آماده شدن جهت خواب زمستانی است.

ظرفیت رشد در ابتدای فصل آینده، به غلظت عناصر غذایی و ذخایر کربوهیدراتی در جوانه‌ها در زمان ریزش برگ بستگی دارد. بنابراین، به‌محض برداشت هر رقم، باید برنامه تغذیه پس از برداشت را سریعاً و دقیق اجرا کنید.

بهترین زمان برای کوددهی پس از برداشت، بلافاصله پس از برداشت هر محصول و در سریع‌ترین زمان ممکن است.

برای جذب حداکثری مواد غذایی، برگ‌ها باید همچنان سالم و فعال باشند. منتظر نمانید تا آخرین رقم برداشت شود؛ چون در این صورت، برگ‌های ارقام زودرس احتمالاً کیفیت خود را از دست داده‌اند و کارایی جذب را کاهش داده‌اند.

فعالیت ریشه‌ها نیز بلافاصله پس از برداشت به اوج خود می‌رسد، بنابراین باید با اجرای منظم برنامه تغذیه پس از برداشت برای هر رقم، حداکثر استفاده را از این بازه زمانی برد.

چه عناصری پس از برداشت اهمیت بیشتری دارند؟

نیتروژن ( N )

تأمین نیتروژن کافی در جوانه‌های گل برای زنده‌مانی و توان باردهی آن‌ها حیاتی است و همچنین باعث کاهش پدیده تناوب باردهی می‌شود.

پاییز بهترین زمان برای کوددهی نیتروژن است. نیتروژن پاییزه بیشترین تأثیر را بر تثبیت نهایی میوه دارد. محلول‌پاشی نیتروژن مؤثرترین روش برای افزایش مستقیم غلظت نیتروژن در جوانه‌های گل است.

نشانه های کمبود نیتروژن

• تلقیح ضعیف گل‌ها و میوه‌ دهی کم
• اندازه کوچک میوه نسبت به باردهی درخت
• افزایش رنگ‌گیری زودهنگام میوه‌ها
• برگ‌های کوچک و کم‌رنگ (سبز روشن)
• زردی و ریزش زودرس برگ‌ها در پاییز

بور(B)

بور یکی از مهم‌ترین ریزمغذی‌ها در کشت درختان میوه است. کمبود بور می‌تواند باعث رشد نامناسب جوانه گل، اختلال در تشکیل میوه یا بدشکلی میوه‌ها شود.

روی ( Z )

روی مقاومت گیاه در برابر سرما را افزایش می‌دهد و در سنتز کلروفیل و ویتامین‌ها نقش دارد. همچنین رشد جوانه‌های گل را تقویت می‌کند.

علائم کمبود روی شامل:

• برگ‌های کوچک و زرد
• رشد کند شاخه‌ها
• کاهش گلدهی و میوه‌ دهی

منیزیم (  Mg )

عنصر اصلی در ساخت کلروفیل است. نقش حیاتی در فتوسنتز، انتقال انرژی و جذب فسفر دارد. بسیار متحرک است و علائم کمبود آن ابتدا در برگ‌های پیر دیده می‌شود.

چرا مدیریت تغذیه پس از برداشت ضروری است ؟

کوددهی پس از برداشت این فرصت را فراهم می‌کند تا پتانسیل رشد مطلوب در اوایل فصل آینده تضمین شود و تشکیل میوه بهبود یابد؛ از این‌رو باید به‌ عنوان یکی از اولویت‌های اصلی در فهرست اقدامات باغدار قرار گیرد. پس از برداشت میوه، باغ‌ها به‌احتمال زیاد دچار تنش می‌شوند، بنابراین اکنون بهترین زمان برای جبران ذخایر غذایی درخت با عناصر ضروری برای رشد ابتدایی فصل آینده است.

غلظت عناصر غذایی موجود در درخت که در زمان ریزش برگ‌ها در جوانه‌ها انباشته شده‌اند، تعیین‌کننده پتانسیل رشد در فصل بعد خواهد بود. بلافاصله پس از برداشت، فعالیت ریشه‌ها نیز در اوج خود قرار دارد. برگ‌ها باید سالم و فعال باشند تا جذب عناصر غذایی به‌خوبی انجام شود.

عناصر غذایی مهمی که باید در دوره پس از برداشت مصرف شوند:

پتاسیم و نیتروژن ذخایر لازم برای رشد اولیه فصل بعد را افزایش می‌دهند. در زمان گلدهی، نیتروژن و پتاسیم از ذخایر باقی‌مانده از کوددهی سال گذشته برداشت می‌شوند.

فسفر به رشد بافت‌های جدید در بهار بعد، تشکیل ریشه‌های اولیه و جوانه‌ها کمک می‌کند.

کلسیم برای تشکیل سلول‌ها در لوله گرده در حال گسترش و حفظ سطوح بالای آن در درختان ضروری است.

روی، بور و منیزیم ذخایر را جبران کرده و جوانه‌های جدید را تقویت می‌کنند.

کوددهی پس از برداشت در باغ‌ها بسیار حیاتی است و هر باغدار باید به خاطر داشته باشد که پایان برداشت به معنی پایان کار در باغ نیست. بلکه این زمان انجام اقدامات مهمی است که درختان میوه را برای خواب زمستانی آماده کرده و تضمین می‌کند که در شرایط بهینه برای شروع فصل رشد بعدی قرار داشته باشند. یکی از مهم‌ترین کارها در این دوره، کوددهی برگی با روی و بور است.

ریزمغذی‌های ضروری در باغ‌ها: روی و بور

پس از اتمام برداشت میوه، درختان به‌طور طبیعی وارد مرحله آماده‌سازی برای خواب زمستانی می‌شوند. این دوره برای گیاهان بسیار حیاتی است زیرا منابع ضروری را برای زنده ماندن در زمستان انباشته و شروع رشد قوی در بهار را تضمین می‌کنند. در این زمینه، کوددهی پس از برداشت باغ، به‌ویژه با روی و بور، نقش کلیدی ایفا می‌کند.

بور: ریزمغذی کلیدی برای درختان میوه

بور یکی از مهم‌ترین ریزمغذی‌ها در کشت درختان میوه است. کوددهی پس از برداشت باغ‌ها با بور به‌طور مستقیم بر کیفیت و اندازه محصول تأثیر می‌گذارد. کمبود بور می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند رشد نامناسب جوانه گل، اختلال در تشکیل میوه یا بدشکلی میوه‌ها شود.

وظایف بور در کوددهی پس از برداشت باغ

بور برای درختان میوه از جمله سیب، گلابی، آلبالو و سایر درختان ضروری است. این عنصر تقسیم سلولی در مریستم آپیکال را تحریک می‌کند و با افزایش تقسیم سلولی، به افزایش اندازه میوه و طول عمر نگهداری آن کمک می‌کند.

نقش‌های بور:

• تقسیم سلولی در مریستم‌ها
• تحریک باروری گل
• انتقال قندها
• ساخت دیواره سلولی
• تنظیم مدیریت آب

علائم کمبود بور:

• خشک شدن گل‌ها
• ترک خوردگی یا بدشکلی میوه
• رشد ناقص شاخه‌ها
• توقف رشد ریشه‌ها

              

روی: عنصر حیاتی برای مقاومت و رشد

روی نیز نقش مهمی در کشت درختان میوه ایفا می‌کند. این عنصر برای بسیاری از فرایندهای متابولیکی که بر عملکرد محصول، کیفیت میوه و سلامت کلی گیاه تأثیر می‌گذارند ضروری است. روی مقاومت گیاه در برابر سرما را افزایش می‌دهد و در سنتز کلروفیل و ویتامین‌ها و همچنین فرایندهای رشد و توسعه نقش دارد. همچنین توسعه جوانه‌های گل را تحریک می‌کند.

نقش‌های روی:

• فعال‌سازی آنزیم‌ها
• سنتز هورمون‌های رشد (اکسین‌ها)
• مقاومت به یخ‌زدگی
• بهبود جذب نیتروژن
• مقاومت در برابر بیماری ها

علائم کمبود روی:

• رزت شدن برگ‌ها
• کوتاهی میان‌گره‌ها
• لکه های کلروتیک در برگ های کوچکتر
• خشک شدن نوک شاخه
• گلدهی و میوه دهی کمتر درختان

اهمیت نیتروژن در کوددهی پاییزه:

• تأمین نیتروژن کافی در جوانه‌های گل برای زنده‌مانی و توان باردهی آن‌ها حیاتی است و همچنین باعث کاهش پدیده تناوب باردهی می‌شود.
• پاییز بهترین زمان برای کوددهی نیتروژن است تا گل‌آذین‌ها مقدار کافی از این عنصر را ذخیره کنند. نیتروژن پاییزه تأثیر کمی بر رشد شاخه‌ها در بهار دارد، اما بیشترین تأثیر را بر تثبیت نهایی میوه نسبت به کوددهی نیتروژن در بهار یا تابستان دارد.

• محلول‌پاشی نیتروژن مؤثرترین روش برای افزایش مستقیم غلظت نیتروژن در جوانه‌های گل است. چون نیتروژن در مقدار بالا مورد نیاز است، معمولاً چند نوبت محلول‌پاشی لازم است.
• در خاک‌هایی که ذخایر نیتروژن پایین دارند، باید کود نیتروژن به‌صورت جامد و خاکی نیز استفاده شود. ۴۰ درصد از کل نیاز سالانه درختان به نیتروژن را باید در این مرحله تأمین کرد.

• اگر نمونه‌برداری برگ در ماه بهمن کمتر از ۲.۵ درصد نیتروژن را نشان دهد، این نشانه‌ای است که کوددهی پاییزه نیتروژن بسیار مفید خواهد بود.

منیزیم : عنصر مهم در فتوسنتز و رشد

منیزیم باعث ساخت کلروفیل و کمک به جذب فسفر می‌شود. اگرچه محلول‌پاشی پس از برداشت مؤثر است، اما معمولاً باید در فصل بعد هم ادامه یابد

• عنصر اصلی در ساخت کلروفیل
• بسیار متحرک :  علائم کمبود ابتدا در برگ‌های پیر دیده می‌شود

• محلول‌پاشی پس از برداشت مفید، اما نیاز بیشتر از عناصر کم‌مصرف است
•  باید در فصل آینده کوددهی خاکی و محلول‌پاشی تکرار شود

نقش منیزیم

• فتوسنتز
• انتقال انرژی
• ساخت دیواره سلولی
• جذب عناصر ( بویژه فسفر)

جمع بندی نهایی

کوددهی پس از برداشت فرصتی استراتژیک برای بازسازی ذخایر غذایی درختان است. باغداران باید توجه داشته باشند که پایان برداشت، پایان کار نیست بلکه آغاز مرحله آماده‌سازی برای رشد قوی فصل آینده است.