کشت ذرت

کشت ذرت در چه خاکهایی امکان پذیر است؟

بافت خاک

ذرت در اكثر خاك‌ها به خوبي رشد مي‌كند. ولي در خاك‌هاي فشرده و سنگين رسي و يا خاك‌هاي بسيار شني دچار مشكل مي‌شود. ذرت به آب افتادگي و غرقابي نيز حساس است. مناسب‌ترين خاك براي ذرت خاك‌هاي با تهويه خوب و زهكشي مناسب است.

pH خاک

در خاك‌هایي كه pH آن‌ها بین 6 تا 7 باشد قادر به رشد بوده و محصول قابل توجهی تولید می‌نماید

شوری خاک

از نظر شوري خاك، ذرت در خاك هايي با دامنه شوري 1-4 ميلي‌موس بر سانتي‌متر رشد مي‌كند و در خاك‌هايي با شوري بالاتر از 4 ميلي‌موس بر سانتي‌متر بايد ميزان بذر را افزايش داد.

در خاك هايي با شوري بالاتر از 6 ميلي‌موس بر سانتي‌متر، كشت ذرت اقتصادي نيست

آبیاری ذرت

استفاده از آب در محصول تحت تأثیر شرایط جوی، مرحله رشد محصول، تاریخ کاشت و تراکم کاشت است.

اگر ذرت آب کافی برای برآوردن نیازهای تبخیر و تعرق در طول حداکثر مصرف آب در مراحل رشد دریافت نکند، کاهش قابل ملاحظه‌ای در پتانسیل عملکرد می‌تواند رخ دهد.

مدیریت آبیاری معمولاً قبل از رسیدن محصول به وضعیت تنش شدید آبی لازم است. درک اینکه چگونه استفاده از آب برای ذرت در طول فصل تغییر می‌کند و می‌تواند به کارآمدترین برنامه‌های آبیاری کمک کند.

نمونه‌ای از استفاده از آب محصول (ET) در مرحله رشد بالغ ذرت 113 روزه.

مرحله رشد	میانگین آب قابل استفاده (اینچ در روز)	کل آب قابل استفاده در طول مرحله رشدی (اینچ)
سبزشدن	0/08	0/8
چهارمین برگ (V4)	0/10	1/8
هشتمین برگ (V8)	0/18	2/9
دوازدهمین برگ (V12)	0/26	1/8
ظهور تاسل	0/32	3/8
کلاله‌دهی	0/32	3/8
مرحله تاول (R3)	0/32	1/9
اوایل دندانه‌ای (R4)	0/24	3/8
دندانه‌ای کامل (R5)	0/20	3/8
رسیدن (R6)	0/10	1/4

آبیاری ذرت در مراحل مختلف رشدی

مراحل اولیه رشد

اگر پس از کاشت سطح رطوبت خاک تا حدی خشک شود که رطوبت کافی برای برآوردن نیاز بذر برای جوانه زنی و رویش یکنواخت وجود نداشته باشد، پس از آن یک یا دو آبیاری (0.5 تا 1.0 اینچ / کاربرد)، بسته به نوع خاک، توصیه می‌شود.

اگر علف‌کش‌های پیش‌کاشتی درست قبل یا بعد از کاشت استفاده شوند، اغلب از آبیاری سبک برای قرار دادن این علف‌کش‌ها در دو اینچ بالای نیمرخ خاک استفاده می‌شود.

کشاورزان باید تا حد ممکن به رطوبت ذخیره شده در خاک و بارش طبیعی تکیه کنند، زیرا آبیاری زودهنگام نیز می‌تواند خاک را خنک کرده و جوانه‌زنی بذر و رشد زودهنگام را به تاخیر بیاندازد.

مراحل رویشی

مراحل رویشی ذرت غالباً حساس‌ترین مراحل برای کاهش عملکرد در اثر تنش آبی محسوب می‌شوند. اگر منابع آبیاری محدود باشد، مراحل رویشی ممکن است فرصتی برای حفظ آبیاری برای مراحل باروری ایجاد کند که بیشترین تأثیر را بر پتانسیل عملکرد دارد.

مراحل اولیه زایشی

استفاده از آب در ذرت در مراحل اولیه تولید مثل به اوج خود می‌رسد. از تنش آبی در مرحله ظهور گل‌آذین نر، کلاله‌دهی و گرده‌افشانی باید اجتناب شود.

تنش آب در هنگام کلاله‌دهی می‌تواند بیشترین تأثیر را بر روی عملکرد به دلیل خشک شدن کلاله‌ها و دانه‌های گرده داشته باشد، که می‌تواند منجر به گرده‌افشانی ضعیف شود.

مهم این است که با آگاهی از ظرفیت سیستم آبیاری از قبل برنامه‌ریزی کنید تا در این مراحل رشدی آب کافی در اختیار محصول قرار گیرد.

نیاز آبی به ذرت در مراحل باروری تا بلوغ

مرحله رشدی	روزهای نزدیک به بلوغ	آب قابل استفاده تا بلوغ (اینچ)
خمیری	34	7/5
شروع دندانه‌ای	24	5
یک چهارم  خط شیری	19	3/75
یک دوم  خط شیری	13	2/25
سه چهارم خط شیری	7	1
بلوغ فیزیولوژیکی	0	0

تنظیم آبیاری در مراحل مختلف رشدی ذرت

كـارآئي مـصرف آب در شـرايط مناسـب برداشت محصول براي دانه متغير بوده و بين 0/8 تا 1/6 كيلوگرم در هـر متـر مكعـب آب است.

مرحله جوانه‌زني و گياهچه

فقـط مقـدار رطوبـت كمـي بـراي جوانـه‌زنـي بـذر ضروري است. اما آب كافي در 45-30 سانتيمتري بالائي خاك براي توليـد گياهچـه‌هـاي قوي ضروري مي‌باشد.

آبياري اول فصل بايـد بـه قدر كافي باشد تا تماس بين ناحيه بالایي و پایيني خاك برقرار گردد. در طـي مرحلـه رشـد سريع، برگ‌ها به سرعت ظاهر مي‌شوند و سیستم ريـشه سـريعاً گـسترش مـي‌يابـد.

گيـاه ذرت تحمل خوبي به تنش رطوبتي در طي اين دوره دارد. ميزان مصرف آب به سرعت افزايش و پژمردگي‌هائي در بعد از ظهر ديده مي‌شود. به شرطي كه تورژسانس در اوايل عصر بازيابي شود بدون صدمه جدي خواهد بود.

يك كاهش 70 درصدي آب قابل دسـترس خـاك در مرحله رويشي مي‌تواند بدون صدمه به عملكرد دانه باشد بـه شـرطي كـه آب قابـل دسـترس قبل از رشد زايشي افزايش يابد.

مرحله زايشي

 از 2 هفته قبل تا 2 هفته بعد از ظهور گل تـاجي، بحرانـي‌تـرين دوره براي نياز آبي ذرت مي‌باشد. در واقع دوره بحراني واقعـي خيلـي كوتـاهتر اسـت و در واقـع بلافاصله قبل از ظهـور گـل تـاجي و دوره گـرده افـشاني مـي‌باشـد. بـه محـض اينكـه بـلال گرده‌افشاني شد، دوره بحراني سپري مي‌شود.

دوره رسيدن

با نزديك شدن به مرحله رسيدن، دانه‌ها شكل گرفته‌اند و آب كـافي جهت رشد و نمو كافي دانه ضروري است، ولي در هر حال گياه متحمل‌تر است.

نيـاز آبـي ذرت در طــي دوره رشــد و نمــو بــستگي بــه مرحلــه رشــدي متفــاوت اســت كــه البتــه در گرده‌افشاني زماني كه بوته در حال کلاله‌دهی است به حداكثر خود مي‌رسـد.

آب اضـافي كـه منجر به غرقابي و ايستادن آب روي خاك گردد، ممكن است صدمات جدي بـه محـصول ذرت بسته به مرحله رشدي وارد نماید.

آماده سازی بستر کشت ذرت به چه صورت انجام می شود؟

عمليات تهيه زمين در زراعت ذرت اگر بخوبي انجام شود باعث نرم شدن خاك در عمق مورد نياز، ذخيره آب، ايجاد يك شرايط مطلوب جهت رشد ريشه‌ها، فعاليت ميكروارگانيسمي، دفع علف‌هاي هرز و زير خاك بردن بقاياي گياهي كشت قبلي مي‌گردد.

مكانيزه بودن زراعت ذرت ايجاب مي‌كند كه كليه مراحل كاشت آن بطور صحيح و كامل اجرا شود. در تهيه بستر كاشت نكات زير بايد مورد نظر قرار گيرد.

• استفاده از ساقه خردكن قبل از بكارگيري گاو آهن در صورتي كه بقاياي محصول قبلي خشبي بوده و در عمليات تهيه بستر و كاشت بذر مشكل ايجاد كند.
• زيرشكني به عمق 55 سانتي‌متر (در صورت نياز هر چهار سال يكبار)
• حداقل عمق شخم 25 سانتی‌متر باشد و سپس از دیسک و چنگک استفاده شود.
• تسطيح زمين با استفاده از لولر (دو مرحله عمود برهم)
• فاصله ردیف‌ها در کشت مکانیزه معمولی ذرت 75 سانتی‌متر است

عمق كاشت

در کشت ذرت باید توجه کرد که سرعت و يكنواختي جوانه زدن نه تنها به درجه حرارت خاك، بلكه به عمق كاشت نيز بستگي دارد. عمق مناسب كاشت بسته به نوع خاك بين 5-7 سانتي‌متر است.

در شرايط مناسب درجه حرارت و رطوبت خاك جهت کشت ذرت ، عمق كاشت بین 4 تا 5 سانتی‌متر ایده‌آل خواهد بود. در کشت‌های زود بخصوص اگر خاک سرد باشد، عمق کاشت 2/5 تا 4 سانتی‌متر مناسب است.

در مواقعی که خاک خشک است و یا زمانی که کشت ذرت با تاخیر انجام می‌شود نیاز است که بذر در عمق 5/6 تا 5/7 سانتی‌متر کشت شود تا بذر رطوبت لازم را جذب نماید.

به هرحال، كشت بذر عميق‌تر از 8/5 سانتی‌متر در هر شرایط خاکی، باعث مشکلاتی برای سبز شدن و استقرار گياهچه‌هاي جوان مي‌شود. بذر کشت شده در عمق بیشتر از 12/5 سانتی‌متر معمولاً سبز نمی‌شود.

كشت در خاك‌هاي خنك در عمق كمتر و در خاك‌هاي خشك‌تر در عمق بيشتري انجام مي‌گيرد. كشت خيلي عميق يا خيلي سطحي، ظهور و استقرار گياهچه ذرت را تحت تاثير قرار مي‌دهد.

كشت عميق در اول فصل كه خاك خنك است، باعث كندي در سبز شدن گرديده و بذر و گياهچه را در معرض صدمه آفات و بيماري‌هاي خاك‌زي قرار مي‌دهد.

كشت ذرت در عمق سطحي‌تر از 3-2/5 سانتي‌متر نيز در هيچ شرايطی توصيه نمي‌شود. زيرا، باعث ضعف در نظام ريشه دائمي و در نتيجه خوابيدگي بوته‌ها خواهد شد.

جهت اطلاع از میزان مصرف کودهای پایه به بحث مدیریت تغذیه مراجعه کنید