هرس خیار گلخانه‌ای

هرس خیار گلخانه‌ای

حفظ تعادل بین رشد رویشی و زایشی کلید اصلی رسیدن به حداکثر عملکرد است. در کشت گلخانه ای بوته را به سمت بالا هدایت می کنند تا از فضای گلخانه حداکثر استفاده شود لذا تعداد بوته ها و میزان تولید در واحد سطح افزایش می یابد. حذف شاخه های اضافی به بوته اجازه رشد طولی داده و میوه ها نزدیک به ساقه اصلی تولید شده و و کیفیت میوه افزایش یافته و تهویه عملیات داشت و برداشت تسهیل می شود.

با ظهور چهار برگ حقیقی زمانی که ارتفاع بوته حدود 30 سانتی‌متر رسید با رشد ساقه و بزرگ شدن برگ ها بوته سنگین شده و به زمین افتاده و باعث بیماری می شوند. در مرحله 5-6 برگی شاخه های فرعی ظاهر می شوند. برای جلوگیری از تماس ساقه و برگ و میوه با زمین، استفاده از سیم مفتول افقی محکم در بالای 2-3 متر بالای سر ردیف بوته قرار دارده با استفاده از نخ های نایلونی یا کنفی متصل به سیم مفتولی، بوته به صورت ایستاده نگه داشته می شود. نخ های نایلونی یا کنفی را به گونه ای روی سیم مفتولی نصب و آویزان می کنند که بتوان انتهای نخ را یک یا دو دور به دور ساقه پیچیدو سر نخ را با استفاده از میخ نزدیکگ بوته و در خاک فرو کرد. یا در امتداد ردیف بوته سیم مفتولی قرار داده و نخ را به آن گره می زنند. در بستن بوته ها باید دقت کرد که انتهای نخ به دور ساقه گیاه گره زده نشودتا رشد قطری ساقه به آسانی صورت بپذیرد.

برای پیچاندن همه بوته ها در جهت خلاف عقربه های ساعت هر چند روز یکبار به دور نخ پیچیده می شوند و هنگام پیچاندن نباید ساقه و برگ های خیار تحت فشار قرار گرفته و دچار شکستگی و پیچیدگی شوند. همچنین برگ ها و جوانه‌های جانبی و میوه های کوچک نباید بین نخ و ساقه قرار گریند در غیر اینصورت باعث شکستگی برگ ها و جوانه ها و بدشکلی میوه می شود

مزایا و معایب نخ های قیم نایلونی و کنفی

معایب نخ های قیم نایلونی: در اثر گرما و فشار شل شده و نمی توانند بوته های خیار را ایستاده نگه دارند

معایب نخ های کنفی: به علت پرزدار بودن و جذب رطوبت ممکن است اسپورهای قارچ به آنها چسبیده و باعث شیوع بیماری شوند.

مزایای نخ های کنفی: به علت پرزادر بودن پیچک خیار به آنها چسبیده و به راحتی بالا می رود.

  هرس بوته های خیار

هرس بوته های خیار جهت دستیابی به تولید حداکثر و باکیفیت محصول انجام می شود.

بهترین زمان برای انجام عملیات هرس صبح می باشد. هرس در طول فصل و در طی چند مرحله انجام می شود

اهداف هرس کمک به بهبود ریشه های آسیب دیده، حدف بخش های غیر مصرف گیاه، محدود کردن رشد ناخواسته، تقویت و نگهداری بخش‌های مطلوب گیاه، کاهش احتمال آلودگی بوته به آفات و بیماری ها،

هرس اولیه 

هرس اولیه شامل حذف کلیه شاخه های فرعی و میوه های تولید شده تا ارتفاع 30 سانتی متری می باشد در واقع با رسیدن به ارتفاع 30 تا 40 سانتی متری تمامی خیارهای کوچک و شاخه های جانبی حذف شده و فقط برگ ها باقی می مانند. هرس اولیه باعث تقویت برگ ها و افزایش رشد طولی و عمودی تو تولید بیشتر بوته در مراحل بعد می شود

ارتفاع هرس اولیه بستگی به زمان کاشت دارد. چنانچه کاشت خیار در اوایل زمستان انجام شود هرس اولیه تا ارتفاع 40-50 سانتی متری، با کاشت در اوسط زمستان تا ارتفاع 30 تا 40 سانتی متری و با کاشت در اواخر زمستان تا ارتفاع 20 تا 30 سانتی متری انجام می شود.

هرس شاخه های فرعی

هرس تک شاخه 

بعد از ارتفاع 30 تا 40 سانتی متری روی هر شاخه فرعی یک میوه و یک برگ نگه (یا دو میوه، دو برگ) می دارند و سپس جوانه انتهایی شاخه فرعی را قطع می کنند.

  هرس هرمی

بعد از ارتفاع 35-40 سانتی متری، در 25 سانتی متر اول روی هر شاخه فرعی یک خیار و یک برگ بالای آن نگه داشته و جوانه انتهایی شاخه فرعی را قطع می کنند. در 25 سانتی متر دوم روی هر شاخه فرعی دو خیار و دو برگ و در 25 سانتی متر سوم 3 خیار و 3 برگ روی هر شاخه فرعی نگه داشته و بقیه را حذف می کنند و به همین صورت تا بالا ادامه می دهند

  هرس برگ های مسن پایینی

هرس برگ های زرد شده پایین بوته لازم است. این برگ ها در تولید و غذاسازی نقشی ندارند. هرس از پایین بوته شروع شده و با افزایش عمر بوته این هرس ادامه می یابد و باید در طول رشد و به تدریج انجام شودو در هر نوبت نباید بیش از 3 بوته حذف شود

  هرس گل یا میوه

تنک کردن میوه برای بالا بردن ارزش کیفی میوه ها ضروری استنگه داشتن تعداد میوه با توجه به نوع رقم و شرایط رشد متفاوت است. معمولا بهترین کیفیت خیار وقتی به دست می آید که در هر گرهروی ساقه اصلی و جانبی فقط یک خیار باقی گذاشته شود و بقیه حذف شوند. چیدن و برداشت به موقع میوه نیز نوعی هرس است

هرس گوجه فرنگی گلخانه‌ای 

هرس بوته های گوجه فرنگی به منظور افزایش تولید افزایش کیفیت و کمیت محصول، استفاده بهتر و موثرتر نور گلخانه و کاهش احتمال آلودگی بوته و میوه به آفات و بیماریها و حفظ تعادل رشد رویشی و زایشی و تسریع برداشت بوته ها هرس می شوندعملیات هرس بوته های گوجه فرنگی بعد از انتقال نشا و وقتی که ارتفاع بوته 30 سانتی متر است انجام می شود. در این مرحله جهت سرپا نگه داشتن بوته و هدایت آن به طرف بالا از نخ های قیم استفاده می شود. نخ های قیم از یک طرف به میخ های چوبی متصل شده و از طرف دیگر به سیم های مفتولی افقی متصل می شود. گوجه فرنگی گلخانه ای دارای ساقه های ضعیفی است. بنابراین هنگام هدایت بوته ها و پیچاندن آنها به دور نخ های قیم باید دقت کرد که آسیبی به بوته نرسد

مراحل هرس بوته‌های گوجه فرنگی  

  هرس اولیه

با رسیدن ارتفادع بوته به 30 سانتی متر صورت می گیرد که تمام شاخه های فرعی روی بوته گوجه فرنگی تا ارتفاع 30 سانتی متر حذف می شوند در این مرحله اگر خوشه گل نیز وجود دارد باید حذف شود. این نوع هرس باعث استحکام ساقه می شود. از ارتفاع 30 سانتی متری بسته به نوع عملیات هرس و روش های مختلف هرس باید شاخه‌ها، خوشه گل، و برگ‌های اضافی حذف شوند تا محصول با کمیت و کیفیت مناسب تولید شود. جهت جلوگیری از تنش به گیاه عملیات هرس باید به تدریج انجام شود

جهت جلوگیری از آلودگی باید قیچی را قبل از هرس هر بوته ضدعفونی نمود.

هرس فرعی  

بعد از هرس اولیه انجام شده و از ارتفاع 30 سانتی متر به بعد صورت می گیرد. این نوع هرس هر سه روز یکبار انجام می شود. عملیات هرس شاخه جانبی باید مرتب انجام شود تا از ایجاد شاخه های فرعی زیاد و خوشه های گل تو در تو جلوگیری شود

  انواع هرس شاخه های فرعی

هرس تک شاخه  

هرس روی شاخه های فرعی انجام می شود و شاخه های فرعی تا ارتفاع 30 سانتی متری حذف می شوندو بعد از ارتفاع 30 سانتی متر روی هر شاخه فرعی 1-2 برگ و یک خوشه گل نگه داشته شده و جوانه انتهایی شاخه فرعی را قطع می کنند

  هرس هرمی

هرس روی شاخه های فرعی انجام می شود و شاخه های فرعی تا ارتفاع 30 سانتی متری حذف می شوند و بعد از ارتفاع 30 سانتی متر روی هر شاخه فرعی 1-2 برگ و یک خوشه گل نگه داشته شده و جوانه انتهایی شاخه فرعی را قطع می کنند و در ارتفاع بالاتر روی شاخه های فرعی 2-3 برگ و 2 خوشه نگهمی دارند و جوانه انتهایی را قطع می کنند در نهایت بوته فرم مخروطی به خود می گیرد

  هرس دو شاخه

به چند روش انجام می شود
1-در این روش شاخه های فرعی را تا ارتفاع 75-100 حذف کرده و با رسیدن به این ارتفاع جوانه انتهایی را سر برداری می کنند و پس از قطع جوانه انتهایی شاخه های فرعی رشد میکنند و از شاخه های فرعی بوجود 2 تا 3 شاخه قوی را نگه داشته و به وسیله قیم در طرفین بوته به سمت بالا هدایت می کنند و روی هر شاخه فرعی نیز شاخه های فرعی دیگر رشد می کند که روی هر کدام 2-3 برگ و یک خوشه نگه داشته شده و جوانه انتهایی حذف می شود

2-با رسیدن بوته به مرحله 4 برگی از بالای برگ چهارم عمل سر برداری انجام شده و اجازه رشد دو شاخه فرعی داده می شودو این دو شاخه فرعی به دو قیم جداگانه در طرفین بوته هدایت شده و تا ارتفاع 70 سانتی متری شاخه های فرعی رشد کرده و روی دو شاخه فرعی را حذف می کنندو بارسیدن به این ارتفاع اجازه رشد شاخه های فرعی را داده و بر روی شاخه های فرعی 2-3 برگ و یک خوشه نگه می دارند و جوانه انتهایی را قطع میکنند در این روش بوته مثل مخروط برعکس شده و نور به راحتی داخل بوته نفوذ می کند

3-با رسیدن بوته به مرحله 4 برگی از بالای برگ چهارم عمل سر برداری انجام شده و اجازه رشد دو شاخه فرعی داده می شودو این دو شاخه فرعی به دو قیم جداگانه در طرفین بوته هدایت شده و فقط به برگ ها و خوشه روی دو شاخه فرعی اجازه رشد به شاخه های فرعی که از دو شاخه فرعی منشعب می شوند داده نمی شود

هرس برگ های مسن بوته  

این نوع هرس در طول رشد بوته و به تدریج انجام می شود. در این نوع هرس حداقل 50 سانتی متر از طول ساقه باید دارای برگ های سبز باشند تا بتوانند نیاز غذایی بوته و رشد میوه را فراهم کنند. قطع برگها مسن (برگ های زرد) باید به صورت تدریجی باشد.

  هرس گل یا میوه

جهت افزایش اندازه میوه ها تعدادی از گلهای روی خوشه باید حذف شوند. روی هر خوشه 3 گل (در پاییز و زمستان) یا 4 گل (بهار و تابستان) اجازه رشد داده شده و بقیه گلها حذف می شود، گلها باید به محض تشکیل و قبل از بزرگ شدن هرس شوند. البته تعداد میوه مناسب روی هر خوشه بستگی به نوع رقم و شرایط محیطی دارد