اختلالات تغذیه ای خیار

اختلالات تغذیه‌ای خیار

تشخیص اختلالات تغذیه‌اي خیار

براي رشد مطلوب خیار گلخانه‌اي همانند هر گیاه دیگر 16 عنصر غذایی مورد نیاز است. این عناصر شامل کربن، هیدروژن، اکسیژن، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، گوگرد، کلسیم، منیزیم، آهن، منگنز، روي، مس، بور، مولیبدن و کلر می‌باشند.

سه عنصر کربن، هیدروژن و اکسیژن توسط آب و هوا و بقیه عناصر عمدتا از طریق ریشه در اختیار گیاه قرار می‌گیرند. هرگونه کمبود یا زیادي این عناصر، منجر به اختلالات تغذیه‌اي می شود.

تشخیص علائم ظاهري اختلالات تغذیه ای خیار

علائم برگی سریع‌ترین روش در تشخیص اختلالات تغذیه اي گیاه است. گیاهان با نمایش علائم خاص براي هر مشکل به شدت و ضعف هر مشکل پاسخ می دهند.

لذا با تشخیص به موقع و صحیح این علائم، کنترل اختلالات تغذیه‌اي امکان‌پذیر است. با مدیریت صحیح تغذیه خیار می توان از بروز اختلالات تغذیه ای جلوگیری کرد

عناصر ماکرو

نازک شدن ساقه‌ها و کج شدن خیار علامت چیست؟

کمبود نیتروژن از جمله اختلالات تغذیه ای خیار است. عدم تأمین کافی نیتروژن باعث سفید شدن برگ‌های مسن، اختلال در رشد گیاه، تأخیر در رشد، نازک شدن ساقه‌ها و کج شدن و تغییر رنگ میوه‌ها می‌شود. در موارد شدید، کل گیاه فرو می‌ریزد.

کمبود نیتروژن ممکن است گیاه خیار را به شوری بسیار حساس کند. در کمبود نیتروژن رنگ میوه روشن و میوه نوك تیز و ترد می‌شود و در اثر مصرف زیاد نیتروژن میوه نرم، تیره رنگ و درشت می‌شود.

وقتی مقدار نیتروژن کافی نباشد، رشد رویشی و تولید میوه به شدت محدود می‌شود.

گیاهان رنگ پریده و دراز و باریک به نظر می‌رسند. برگ‌های جدید کوچک هستند اما سبز باقی می‌مانند در حالی که قدیمی‌‌ترین برگ‌ها زرد شده و می‌میرند.

اگر مشکل اصلاح نشود، زردی شاخساره را به برگ‌های جوان گسترش می‌دهد. عملکرد کاهش می‌یابد و میوه ها کم‌رنگ، کوتاه و ضخیم هستند.

 

رفع کمبود نیتروژن

براي محصولات کشت شده در بسترهاي خاکی، مصرف زمینی 20 تا 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در کنار گیاهان دچار کمبود و یا برگ‌پاشی محلول دو درصد اوره در حجم زیاد هر دو هفته یک‌بار توصیه می‌شود.

به منظور جلوگیري از سوختگی احتمالی ناشی از شوري، عملیات برگ‌پاشی در ساعات پایانی عصر و یا در هواي ابري انجام شود.

براي محصولات کشت شده در بسترهاي بدون خاك، کاربرد محلول غذایی با غلظت 150 تا 200 میلی‌گرم در لیتر (پی‌پی‌ام) نیتروژن کافی است.

سمیت نیتروژن

گیاهانی که مقدار نیتروژن کمی دارند، رشد گیاه بیش از حد شده و بافت نرم‌تری دارند. برگ‌ها سبز تیره و گاهی ضخیم و شکننده خواهند بود.

مصرف زیاد نیتروژن باعث توقف رشد، کوتاه شدن فاصله میان گره‌ها، سخت و ضخیم شدن ساقه‌ها، ایجاد توده‌اي از پیچک‌ها، کوتاه شدن ساقه‌هاي جانبی، کاهش گلدهی و کوچک شدن میوه‌ها می‌شود.

برگ‌های میانی و مسن‌تر به سمت پایین فنجانی شکل می‌شوند و در شرایط گرم به راحتی پژمرده می‌شوند.

در این شرایط سوختگی برگ‌ها عادي است. نقاط شفافی بین رگبرگ‌ها یا لبه‌های برگ وجود دارد که در نهایت زرد و سپس قهوه‌ای می‌شوند.

رفع سمیت نیتروژن

جهت تخلیه نیتروژن اضافی خاك و یا محیط‌هاي کشت، باید ابتدا با آب شیرین آن‌ها را آبشویی و سپس برنامه کوددهی را مطابق با نیاز گیاه اصلاح نمود.

علائم شاخص کمبود فسفر در خیار چیست؟

کمبود فسفر از جمله اختلالات تغذیه ای خیار است: اگر تامین فسفر با مشکل روبرو شود، این عنصر از قسمت ‌هاي مسن‌تر به قسمت‌هاي جوان‌تر حرکت می‌کند.

گیاهان در تمام مراحل رشد به فسفر نیاز دارند ولی بیشترین نیاز آن‌ها در زمان استقرار و اوایل رشد رویشی است.

در محصولاتی مثل خیار که به طور متوالی رشد رویشی و تولید میوه دارند، تامین منظم فسفر و سایر عناصر ضروریست تا گیاه قادر به تولید میوه با کیفیت خوب و در مدت طولانی باشد.

گیاهان دچار کمبود فسفر دارای ریشه‌های ضعیف، کوتاه و ناکارآمد، برگ‌ها‌یی کوچک، غیرشاداب، به رنگ سبز متمایل به خاکستري، همراه با ظهور لکه‌های قهوه‌ای مابین رگبرگ برگ‌های بالغ می‌باشند

با تداوم کمبود، لکه‌های قهوه‌ای تبدیل به لکه‌های سوخته مانند و پس از توسعه باعث مرگ برگ می‌شوند.

در این حالت عملکرد میوه کاهش و کیفیت آن ها نامطلوب است.

علائم شاخص کمبود فسفر در گیاه خیار درختی شامل: کوتاهی گیاه همراه با برگ‌هاي کوچک با رنگ سبز تیره و رشد بطئی برگ‌ها نسبت به گیاه سالم. مصرف بیش از حد فسفر سبب پرگل و میوه شدن خیار گلخانه‌ای می‌شود.

رفع کمبودفسفر: براي محصولات کشت شده در بسترهاي خاکی، مقدار فسفر مورد نیاز باید قبل از کشت و براساس آزمون خاك تعیین و به خاك اضافه شود

لذا در این محصولات کمبود فسفر با مصرف زمینی در کنار گیاهان دچار کمبود و یا برگ‌پاشی آن به‌طور سریع جبران نمی‌شود.

 مصرف فرم محلول فسفر مانند مونو پتاسیم فسفات از طریق سیستم آبیاري باعث بهبود وضعیت فسفر در گیاهان دچار کمبود می‌شود  این روش و روش برگ‌پاشی در مدت زمان طولانی خیلی موثر نیستند.

براي محصولات کشت شده در بسترهاي بدون خاك، کاربرد محلول غذایی با غلظت 25 تا 50 میلی‌گرم در لیتر فسفر کافی است.

سمیت فسفر: متاسفانه در سال‌هاي اخیر بیش‌بود فسفر در خاك به عنوان یک مشکل اساسی در گلخانه‌هاي خاکی خیار درختی مطرح شده است.

استفاده غیراصولی از منابع شیمیایی و آلی فسفره، خصوصاً در ابتداي کشت و حتی قبل از کشت در خاك، به بهانه افزایش ریشه‌زایی باعث انباشت فسفر در خاك و بروز سمیت فسفر براي گیاه شده است.

این موضوع یعنی غلظت بالاي فسفر در خاك از جذب عناصر کم‌مصرف در خاك به ویژه روي و آهن، ممانعت به عمل می‌آورد. مدیریت تغذیه‌اي نامناسب و کاربرد زیاد کودهاي فسفاته، مهم‌ترین دلیل کمبود این عناصر در میوه است.

این مسأله مشخص شده است که فسفر به همراه آهن و روي در خاك ایجاد کمپلکس‌هاي نامحلول می‌کند و نیز باعث کاهش غلظت قابل دسترس این عناصر در خاك می‌شود.

زردی و سوختگی برگهای مسن در خیار نشانه چیست؟

کمبود پتاسیم یکی دیگر از اختلالات تغذیه ای خیار است: محصولات دچار کمبود پتاسیم، متمایل به پژمردگی هستند. پتاسیم در گیاه متحرك است و هنگام کمبود از برگ‌های مسن‌تر به طرف برگ‌های جوان‌تر حرکت می‌کند.

اگرچه رشد گیاهان دچار کمبود ممکن است مختل نشود، ولی عملکرد و کیفیت میوه آن‌ها کاهش می‌یابد. کمبود پتاسیم سبب زردی و سوختگی برگ‌های مسن‌تر می‌شود.

این علائم از حاشیه برگ‌ها شروع و به سمت مرکز برگ، ما بین رگبرگ‌ها توسعه می‌یابد. نواحی بزرگی از بافت اطراف رگبرگ اصلی در کمبود شدید پتاسیم نیز سبز باقی می‌ماند.

در کمبود شدید، سوختگی‌های قهوه‌ای رنگ حاشیه به سمت نواحی زرد توسعه یافته و باعث خشکی و کاغذی شدن برگ می‌شود. این علائم در آب و هوای گرم بطور سریع توسعه می‌یابند.

در گیاه دچار کمبود، اگرچه انتهای میوه‌ها متورم به نظر می‌رسند، ولی ممکن است کامل نشوند، علامتی که در تنش آب نیز مشاهده می‌شود. علائم شاخص کمبود پتاسیم در خیار درختی شامل:

• کوتاهی گیاه، همراه با زردي و سوختگی برگ‌های مسن‌تر و تمایل به خشکیدگی و کاغذی شدن آن‌ها نسبت به گیاه سالم
• بدشکلی و تورم انتهای میوه‌ها

رفع کمبود پتاسیم

براي محصولات کشت شده در بسترهای خاکی، با کاربرد پتاسیم در کنار گیاهان دچار کمبود در خاك‌های شنی، پتاسیم از سطح خاك به سمت ریشه‌ها حرکت و در دسترس گیاه قرار می‌گیرد.

ولی در سایر خاك‌ها، بهترین حالت مصرف کودهای پتاسیم، مصرف قبل از کشت آنها مطابق آزمون خاك است.

در گیاهان دچار کمبود، کود آبیاری پتاسیم روش مناسبی است ولی برگ‌پاشی آن مناسب نیست و باعث سوختگی احتمالی برگ‌ها می‌شود.

براي محصولات کشت شده در بسترهای بدون خاك، کاربرد محلول غذایی با غلظت 150 تا 200 میلی‌گرم در لیتر پتاسیم کافی است.

کود پتاسیم را به خصوص در خاک سبک یا کشت‌های بدون خاک زیاد استفاده نکنید، زیرا پتاسیم بیش از حد باعث کمبود نیتروژن در گیاهان می‌شود و ممکن است بر جذب کاتیون‌های دیگر مانند منیزیم و کلسیم تأثیر بگذارد.

روابط متقابل بین پتاسیم و سایر مواد مغذی

• مقدار پتاسیم یا نیتروژن بیش از حد بهینه ممکن است باعث کمبود فسفر شود.
• مقدار بیش از حد پتاسیم ممکن است باعث کمبود منیزیم و کاهش عملکرد در خیار رشد شده در بستر کشت پیت شود.
• کمبود پتاسیم می‌تواند باعث تسریع کمبود آهن شود و تجمع نیتروژن را افزایش دهد.

فنجانی شدن برگهای خیار نشانه چیست؟

کلسیم نقشی اساسی در ساختار و عملکرد غشای سلول و مقاومت دیواره‌های سلول دارد. کلسیم همچنین حساسیت گیاه به بیماری را کاهش می‌دهد.

بیشتر اختلالات مربوط به کلسیم در محصولات زراعی ناشی از شرایط نامساعد رشد است و نه به دلیل تأمین ناکافی کلسیم به ریشه‌ها. محصولات با رشد سریع در شرایط وزش باد گرم بیشتر در معرض خطر هستند.

کمبودها همچنین می‌توانند در صورت رشد سریع خیار در شرایط مرطوب مانند گلخانه ایجاد شوند. سایر عوامل موثر در آبگرفتگی، شوری خاک، تأمین زیاد پتاسیم یا آمونیوم و بیماری‌های ریشه هستند.

کمبود کلسیم

در میان اختلالات تغذیه ای خیار می‌توان به کمبود کلسیم اشاره کرد. مهمترین عامل کمبود این عنصر در میوه را می‌توان به عدم تنظیم شرایط محیطی گلخانه، به‌ویژه عوامل مؤثر بر تعرق گیاه (مخصوصا دماي محیط) نسبت داد.

زیرا نتایج تحقیقات متعدد به رابطه مثبت و نزدیک بین توزیع کلسیم و شدت تعرق اندام‌هاي گیاهی اشاره کرده‌اند. در واقع، کاهش تعرق سبب کاهش غلظت کلسیم در میوه‌ها می‌شود.

از دیگر علل بروز کمبود کلسیم در گیاه، افزایش غلظت پتاسیم و یون آمونیوم است که در جذب، با یون کلسیم رقابت می‌کنند. بنابراین رعایت تعادل تغذیه در این خصوص حایز اهمیت است.

کلسیم در برگ‌های مسن‌تر رسوب می‌کند اما کمبود آن در جوان‌ترین برگ‌ها و نقاط رشد قابل مشاهده است. برگ‌ها ظاهري پیچ خورده و سوخته دارند و ممکن است به شکل فنجان رو به پایین ظاهر شوند.

برگ‌هاي مسن‌تر و بالغ معمولاً متاثر نمی‌شوند. در کمبود شدید، گل‌ها عقیم و نقاط رشد می‌میرند. میوه‌ها در گیاهان دچار کمبود کوچک‌تر و بی‌مزه هستند و رشد انتهایی آنها عقیم می‌ماند.

علائم شاخص کمبود کلسیم در خیار درختی شامل : فنجانی شدن جوان‌ترین برگ‌ها به سمت پایین و سوختگی لبه آن‌ها.

رفع کمبود کلسیم

براي محصولات کشت شده در بسترهاي خاکی، آسیب ناشی از کمبود کلسیم با برگ‌پاشی منظم نیترات کلسیم با غلظت 500 گرم نیترات کلسیم در 100 لیتر آب، کاهش استفاده از کودهایی با پایه‌هاي آمونیومی و پتاسیمی و همچنین کاربرد آهک در خاك‌هاي اسیدي کنترل می‌شود.

سایر نمک‌هاي آلی و غیر آلی کلسیم که فاقد فرمی از نیتروژن باشند براي محلول‌پاشی میوه ارجحیت دارد. براي محصولات کشت شده در بسترهاي بدون خاك، کاربرد محلول غذایی با غلظت 150 تا 200 میلی‌گرم در لیتر کلسیم، کمبود را کنترل می‌کند.

همچنین حفظ هدایت الکتریکی محلول در کمتر از دو دسی‌زیمنس بر متر، کمبود کلسیم را کاهش می‌دهد.

سمیت کلسیم

هنگام رشد خیار در خاک آهکی ممکن است کلسیم زیاد مشکل ساز شود. کلسیم زیاد در خاک معمولاً باعث ایجاد pH بالا می‌شود و سپس بسیاری از ریز مغذی‌ها را رسوب می‌دهد ، بنابراین برای گیاه در دسترس نیستند، همچنین ممکن است در جذب منیزیم تداخل ایجاد کند.

برنزه شدن برگهای مسن خیار نشانه چیست؟

کمبود منیزیم

یکی دیگر از اختلالات تغذیه ای خیار کمبود منیزیم است. منیزیم جز اصلی کلروفیل است و کمبود آن غالباً در خاك‌های بافت درشت مناطق مرطوب، خصوصاً مناطق پر باران در خاك‌هاي اسیدي رنگ روشن شنی مشاهده می‌شود.

کاربرد زیاد کودهاي پتاسه و کودهاي آمونیومی باعث ایجاد کمبود منیزیم می‌شود. با کاهش فعالیت ریشه‌ها در فصول سرد و یا در خاك‌ها‌ی سنگین مرطوب، علائم کمبود منیزیم ظاهر می‌شود. کمبود منیزیم باعث زرد شدن برگ‌های مسن گیاه می‌شود.

این علائم از بین رگبرگ‌هاي اصلی شروع و پس از توسعه فقط حاشیه باریک، سبز رنگ باقی می‌ماند. در کمبود شدید رنگ قهوه‌ای سوخته در نواحی زرد رنگ ظاهر می‌شود و عملکرد محصول کاهش می‌یابد.

علائم شاخص کمبود منیزیم در خیار درختی شامل: زردي، قهوه‌اي و برنزه شدن روي برگ هاي مسن‌تر نسبت به گیاه سالم. زردي بین رگبرگ‌هاي اصلی برگ‌هاي مسن‌تر و تبدیل آن ها به لکه‌هاي سوخته کاغذی. (برنزه روشن و تاثیر کمتر بر برگ‌هاي جوان‌تر).

رفع کمبود منیزیم

براي محصولات کشت شده در بسترهاي خاکی، مصرف 40 تا 50 کیلوگرم در هکتار سولفات منیزیم قبل از کشت، در خاك‌ها‌d دچار کمبود باعث جبران کمبود می‌شود.

محلول‌پاشی برگی سولفات منیزیم با غلظت 3 کیلوگرم در 1000 لیتر در حجم زیاد (500 تا 1000 لیتر در هکتار) هر دو هفته یکبار کمبود منیزیم را در خیار گلخانه‌اي و مزرعه‌‌اي کنترل می‌کند.

براي محصولات کشت شده در بسترهاي بدون خاك، کاربرد محلول غذایی با غلظت 30 میلی‌گرم در لیتر منیزیم کمبود را کنترل می‌کند.

سمیت منیزیم

علائم مسمومیت این عنصر نادر است. ولی گاهی به صورت سوختگی در حاشیه برگ‌های سبز دیده می‌شود. البته این پدیده بیشتر در محیط‌های کشت غیر خاکی مخصوصاً زمانی که مقدار این عنصر از سطح قابل توصیه در محلول غذایی بالاتر رود، اتفاق می‌افتد.

عناصر میکرو

علائم شاخص کمبود منگنز در خیار چیست؟

نیاز گیاه به این عنصر بسیار کم است. نقش منگنز در گیاه به مقدار زیادي به نقش آهن، مس، روي و آنزیم‌هاي کاتالیزوري مربوط می‌شود. منگنز براي فتوسنتز، تنفس و جذب نیترات نیاز است.

کمبود منگنز

یکی دیگر از اختلالات تغذیه ای خیار کمبود منگنز است.منگنز بیشتر در خاك‌هاي قلیایی و آهکی وجود دارد و در خاك‌هاي اسیدي قابلیت جذب آن زیاد است.

در برگ‌هاي دچار کمبود منگنز رگبرگ‌هاي وسط و بالایی برگ‌ها سبز تیره و در مقابل نقاط سبز متمایل به زرد در پهنک برگ ظاهر می‌شوند.

علائم شاخص کمبود منگنز در خیارگلخانه‌اي شامل: سبز ماندن رگبرگ‌ها و توسعه یکنواخت رنگ سبز رنگ پریده تا زرد در سایر قسمت‌هاي برگ.

رفع کمبود منگنز

براي محصولات کشت شده در بسترهاي خاکی، محلول‌پاشی سولفات منگنز با غلظت 100 گرم در 100 لیتر، کمبود منگنز را کنترل می‌کند.

براي محصولات کشت شده در بسترهاي بدون خاك، کاربرد محلول غذایی منگنز با غلظت 0/3 میلی‌گرم در لیتر، کمبود را کنترل می‌کند.

سمیت منگنز

گیاه خیار به زیادي منگنز حساس نیست و علائم سمیت زمانی‌که غلظت منگنز در بافت، بالا باشد ظاهر می‌شود. سمیت منگنز در مسن‌ترین برگ‌ها، با ظهور نقاط کوچک قهوه‌ای قرمز رنگ بی‌شمار مابین رگبرگ‌ها و روي دمبرگ تشخیص داده می‌شود.

در این حالت بافت اطراف این نقاط زرد و در برگ‌هاي مسن‌تر رنگ پریده و دچار پیري زودرس می‌شوند. سمیت منگنز کمبود آهن را تشدید می‌کند.

علائم شاخص سمیت منگنز در خیار درختی شامل ظهور نقاط قهوه‌اي قرمز رنگ بیشمار مابین رگبرگ‌ها و دمبرگ می‌باشد.

رفع سمیت منگنز

مشکل سمیت منگنز در کشت خاکی محصولات، مربوط به شرایط اسیدي و یا آب ماندگی است. لذا استفاده از آهک، اصلاح سیستم زهکشی و آبیاري منظم باعث اصلاح زیادي منگنز می‌شود.

سمیت منگنز در کشت‌هاي هیدروپونیک هم به ندرت در شرایط ایران اتفاق می‌افتد. به این دلیل که آب‌ها قلیائیت داشته و معمولا اسیدیته بستر و محلول غذایی در بستر و محیط ریشه بالاست

به طوري که حتی در شرایط تولید در ایران نیاز است از شکل‌هاي کلات عناصري نظیر آهن (EDDHA) استفاده شود و بنیان‌هاي دیگر نظیر EDTA یا DTPA آهن به سختی پایداري نشان می‌دهند.

از این رو مسمومیت حتی در کشت‌هاي هیدروپونیک نیز کمتر بروز می‌کند. مسمومیت منگنز می‌تواند به شکل کمبود آهن و روي، علائم خود را نشان دهد.

زرد روشن و سفید شدن برگ های جوان خیار نشانه چیست؟

آهن براي تولید کلروفیل و فعال‌سازي چند آنزیم موثر در فتوسنتز و تنفس گیاه نیازاست.

کمبود آهن

در میان اختلالات تغذیه ای خیار می‌توان به کمبود آهن اشاره کرد. کمبود آهن بیشتر در خاك‌هاي قلیایی و آهکی مشاهده می‌شود و در شرایط آهک زیاد، زهکشی فقیر و غلظت بالاي یون‌هاي فلزي در خاك یا محلول غذایی؛ کمبود آهن تشدید می‌شود.

آهن قابل استفاده در اسیدیته بالاي 7 کاهش می‌یابد، همچنین سمیت منگنز، کمبود آهن را تشدید می‌کند و باعث توسعه یکنواخت رنگ پریدگی و ایجاد رنگ سبز متمایل به زرد در جوان‌ترین برگ‌ها می‌شود و سایر برگ‌ها سبز تیره باقی می‌مانند.

در ابتدا رگبرگ‌ها سبز و ایجاد یک فرم شبکه مانند می‌نمایند. اگر کمبود تشدید شود رگبرگ‌ها‌ي فرعی کم رنگ شده و خصوصا اگر برگ‌ها در معرض نور خورشید باشند سرانجام می‌میرند .

علائم شاخص کمبود آهن در خیارگلخانه اي شامل: ظهور اولیه رنگ سبز روشن در برگ‌هاي جوان همراه با ظهور شبکه گسترده سبز رنگ ( رگبرگ‌ها)، جوان‌ترین برگ‌ها داراي رنگ سبز روشن تا زرد و در شرایط کمبود شدید، رگبرگ‌ها‌ي فرعی ناپدید و زرد روشن تا سفیدي برگ‌هاي جوان نسبت به برگ سالم.

رفع کمبود آهن از طریق محلول‌پاشی ترکیبات معدنی آهن نظیر سولفات آهن ممکن است دوام مطلوبی نداشته باشد. براي همین منظور معمولاً توصیه میشود از کلات آهن EDDHA که پایداري بیشتري دارد استفاده شود.

مصرف زیاد کلات آهن موجب بروز کمبود منگنز در گلخانه‌ها می‌شود.

رفع کمبود آهن

زهکشی و هوادهی خوب خاك براي قابل استفاده شدن آهن مناسب است.

براي محصولات کشت شده در بسترهاي خاکی، محلول‌پاشی برگی سولفات آهن با غلظت  150گرم در 100 لیتر کمبود آهن را کنترل می‌کند، اما اگر محلول‌پاشی تداوم نیابد علائم کمبود باقی می‌ماند.

اصلاح مشکلات فیزیکی و شیمیایی خاك، تاثیر طولانی مدت در کنترل کمبود دارد.

براي کنترل زردبرگی ناشی از غیرفعال شدن آهن می‌بایست اسیدیته را با مصرف اسید در آب آبیاري به طور موقتی کاهش داد، یا از کلات آهن EDDHA به میزان 4 تا 5 کیلوگرم در هکتار استفاده نمود.

برای محصولاتی که در محیط های بدون خاک رشد می کنند، از یک محلول غذایی حاوی 3-2 پی‌پی‌ام آهن استفاده شود. کلات‌های آهن معمولاً در شرایط قلیایی رسوب کمتری دارند و معمولاً در محلو‌ل‌های هیدروپونیک ترجیح داده می‌شوند.

سمیت آهن

سمیت آهن با برنزه شدن برگ‌های با لکه‌های ریز قهوه‌ای مشخص خواهد شد. زیادی این عنصر معمولاً کمبود منگنز را به دنبال دارد که به خاطر رقابت بین آهن و منگنز می‌باشد.

مثلثی شدن برگهای خیار علامت چیست؟

روی از عناصر کم‌مصرف ولی با اهمیت که در رشد و میوه‌دهی و مقاومت بوته بخصوص در مقابل بیماری‌های قارچی مانند سفیدک دروغی نقش اساسی دارد و در تشکیل کلروفیل و سنتز هورمون‌های گیاهی (بخصوص هورمون اکسین) نیز دخیل می‌باشد.

عمل چندین آنزیم در گیاه وابسته به عنصر روی می‌باشد. در میان اختلالات تغذیه ای گیاه کمبود روی باعث ظهور علائم زیر می شود

کمبود روي موجب کاهش رشد ریشه و گلدهی در بوته خیار شده و کمبود آن مریستم انتهایی گیاه را مختل می‌کند. کمبود روي در گیاه، سبب رزت شدن و مثلثی شدن برگ‌هاي خیار می‌شود.

کمبود روي با محلول‌پاشی سولفات روي با غلظت 3 در هزار به راحتی برطرف می‌شود. کمبود روی در خاک‌های دارای pH بالا (قلیایی) و شنی مشاهده می‌شود.

عوامل تشدید کننده این کمبود عبارتند از وجود مقدار زیاد آهک در خاک، مواد آلی کم در خاک، دمای کم و رطوبت زیاد خاک، کوددهی زیاد با کودهای حاوی ازت و فسفر و فشردگی خاک.

درمان کمبود روی

محلول‌پاشی با سولفات روی (500 گرم در 100 لیتر آب) به راحتی کمبود روی را برطرف می‌کند.

سمیت روی

سمیت روي باعث ظهور رنگ سبز متمایل به زرد‌رنگ پریده در برگ‌هاي جوان‌‌تر می‌شود. در سمیت شدید، ظهور نقاط قهوه‌اي روشن بسیار کوچک بین رگبرگ‌ها در برگ‌هاي جوان‌تر، پژمرده شدن برگ‌هاي مسن‌تر و ظهور رنگ سبز روشن در همه برگ‌ها امکان‌پذیر است.

علائم شاخص سمیت روي در خیار درختی، شامل پیچیدگی برگ‌هاي مسن‌تر و ظهور رنگ سبزِ رنگ پریده و نقاط ریز قهوه‌اي روشن، مابین رگبرگ‌ها در برگ‌هاي جوان است.

علائم سمیت روي نیز به ندرت شایع است. البته مصرف بیش از حد روي در خاك گلخانه‌ها مشاهده شده است. اما به دلیل بالا بودن فسفر خاك، احتمال مشاهده علائم مسمومیت روی کم است.

به دلیل رقابتی که این کاتیون با سایر عناصر نظیر آهن و منگنز دارد ممکن است علائم مسمومیت به شکل کمبود آهن و منگنز بروز نماید.

رفع سمیت روی

سمیت روی با استفاده از مصرف کودهای فسفره کاهش می‌یابد. افزایش غلظت روي محلول در خاك یا بستر کشت، می‌تواند منجر به کمبود آهن و منگنز شود که با مصرف متعادل آهن و منگنز، می توان از خسارت سمیت روی کم کرد.

وجود رگه‌های زرد رنگ منقوطی در میوه خیار نشانه چیست؟

تامین بور مورد نیاز گیاهان نیازمند به توجه بیشتري است زیرا محدوده بین کمبود و سمیت آن کم است.

براي مثال، در خیارهای کوچک غلظت مطلوب بور در برگ، 30 تا 70 میکروگرم بر گرم وزن خشک است، اما علائم کمبود در کمتر از 20 میکروگرم بر گرم و علائم سمیت در بیشتر از 100 میکروگرم بر گرم ظاهر می‌شوند.

بور نمی‌تواند از برگ‌هاي مسن به طرف بافت‌هاي جوان حرکت کند، از این‌رو براي رشد طبیعی گیاه جذب ریشه‌اي بور نیاز است. بور در تنظیم توسعه سلول‌ها و گرده افشانی مهم است. کمبود بور تشکیل دانه و توسعه میوه را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

کمبود بور

یکی دیگر از اختلالات تغذیه ای که در خیار ممکن است روی دهد کمبود بور است. کمبود بور باعث ایجاد علائم کمبود در برگ و میوه می‌شود. علائم اصلی برگی کمبود بور شامل کج‌شدگی برگ‌هاي جدیدتر (در کمبود شدید نقاط رشدي می‌میرند) و ظهور زردي گسترده حاشیه‌اي در کناره‌هاي مسن‌ترین برگ‌ها است.

میوه‌هاي جوان نارس مانده و یا می‌میرند که معمولا نسبت نارس‌ها بیشتر است. علائم کمبود بور روي میوه‌هاي رسیده مشخص است و شامل کوچک ماندن میوه و ظهور رگه‌هاي منقوط زرد رنگ در طول میوه‌هاست و نیز باعث توسعه علائم چوب پنبه‌اي (شوره مانند یا سفید رنگ) در سطح پوست می‌شوند که این علائم در شدیدترین حالت نزدیک انتهاي میوه می‌باشند.

توسعه و تکامل میوه‌هاي دچار کمبود باعث ایجاد میوه‌هاي مخروطی قوسی شکل می‌شود. همچنین در میوه‌هاي دچار کمبود سهم گوشت میوه به دانه بیشتر است. تذکر: علائم شوره مانند و کج‌شدگی شدید میوه، ناشی از تریپس با علائم کمبود بور اشتباه نشود.

علائم شاخص کمبود بور در خیاردرختی شامل:

• توسعه رنگ زرد در حاشیه برگ‌هاي مسن‌تر و کج‌شدگی و خالدار شدن برگ‌های جوان
• میوه نارس، پیچ خورده و داراي خراشیدگی.

رفع کمبود بور

براي محصولات کشت شده در بسترهاي خاکی، هنگام کنترل کمبود بور باید دقت ویژه‌اي به میزان مصرف کودهاي حاوي بور نمود، زیرا بور در غلظت‌هاي پایین نیز در اغلب گیاهان سمیت ایجاد می‌کند.

در هر حال محلول‌پاشی برگی قابل توصیه است و در صورت استفاده خاکی باید به‌طور کامل پخش شوند.

در خاك‌هاي دچار کمبود بور کاربرد 10 کیلوگرم اسید بوریک درهکتار قبل از کشت، کمبود بور را کنترل می‌کند و یا در صورت محلول‌پاشی برگی، کاربرد محلول اسید بوریک با غلظت 1/5 در هزار کمبود بور را کنترل می‌کند.

محصولاتی که در محیط بدون خاک رشد کرده‌اند، از یک محلول غذایی حاوی 0/3 پی‌پی‌ام بور استفاده کنید.

سمیت بور

گیاه خیار به مقدار اضافی بور خیلی حساس است. عموما ترکیبات بور در علف‌کش‌ها استفاده می‌شوند. سمیت بور باعث زرد شدن بین رگبرگ‌ها در برگ‌هاي مسن‌تر می‌شود.

این حالت به‌طور سریع به صورت نقاط کوچک مرده قهوه‌اي رنگ توسعه می یابد و سرانجام با پیوستن آنها به یکدیگر نواحی بزرگ با بافت مرده را تشکیل می‌دهند.

همزمان، برگ‌ها‌ي جوان‌تر زرد رنگ شده و به شکل پیچ خورده نمایان می‌شوند. علائم شاخص سمیت بور در گیاه خیار درختی شامل ظهور زردي مابین رگبرگ‌ها و در ادامه تبدیل به نکروز و نقاط کوچک نکروزه قهوه‌اي و سطوح بزرگ بافت مرده.

رفع سمیت بور

کنترل مسمومیت بور، سخت‌تر از کمبود آن است. مشکل سمیت بور در کشت خاکی محصولات معمولاً با کاربرد بدون ملاحظه آن ایجاد می‌شود. زمانی که این مشکل ایجاد شد، شستشوي خاك با آب شیرین، باعث خروج مقادیر بور اضافی خاك می‌شود.

اگر از بوراکس در سطح خاك استفاده می‌شود، مطمئن شوید که تمام کلوخه‌هاي کود خرد و کاملاً پخش شده باشد.

در غیر اینصورت توزیع نامناسب باعث افزایش غلظت آن در کنار ریشه گیاه می‌شود. همچنین هنگام استفاده از کودهای حاوي بور، دستور مصرف کارخانه تولید کننده به دقت مطالعه شود.

در منطقه جیرفت که آب‌ها مبتلا به غلظت بالاي بور هستند، بهترین کار استفاده از مصرف کودهاي کلسیمی است. نیترات کلسیم بهترین منبع تامین کلسیم است و یون نیترات آن از جذب زیاد آنیون بورات ممانعت  می‌کند.

راه بهتر، کنترل شرایط محیطی به خصوص رطوبت نسبی است. پایین بودن رطوبت نسبی،خسارت مسمومیت بور را دوچندان می‌کند.

علائم کمبود مس در خیار گلخانه ای چیست؟

این عنصر به عنوان کاتالیزور و تنظیم‌کننده (برای فعال‌سازی برخی آنزیم‌ها) عمل می‌کند.

اگر چه این عنصر در گیاهانی که به خوبی تغذیه شده‌اند قابل انتقال است ولی تحرک آن در گیاهانی که با کمبود مواجه هستند به شدت کاهش می‌یابد و کمبود آن در بافت‌های جوان مشاهده می‌شود.

کمبود مس

کمبود مس از جمله اختلالات تغذیه ای خیار است که به ندرت در گلخانه در کشت خاکی مشاهده می‌شود. قارچ‌کش‌ها داراي ترکیبات مسی هستند که در تامین مس مورد نیاز کفایت می‌کنند.

مانند اکسی‌کلرور مس که براي مبارزه با بیماري‌هاي خاک‌زی استفاده می‌شود. اما در کشت هیدروپونیک خیار، احتمال بروز کمبود مس بیشتر است چرا که معمولاً بهم خوردن تعادل کاتیون‌های فلزی نظیر آهن و منگنز می‌تواند منجر به کمبود مس شود.

علائم کمبود مس، زرد برگی خفیف همراه با پژمردگی برگ است.

درمان کمبود مس

محلول‌پاشی با محلول سولفات مس به میزان یک گرم در لیتر به همراه 0/5 درصد هیدروکسید کلسیم (برای تنظیم pH محلول) جهت رفع کمبود موثر است.

مسمومیت مس

مسمومیت با مس، اگرچه نادر است، مسمومیت ناشی از مس بیشتر در اثر مصرف زیاد سموم حاوی مس ظهور می‌کند و به دنبال آن کلروز ناشی از کمبود آهن ظاهر می‌شود و رشد ریشه‌ها متوقف شده و ریشه‌ها کوتاه باقی می‌مانند.

در سیستم‌های هیدروپونیک، استفاده گسترده از لوله‌های مسی می‌تواند باعث ایجاد آلودگی مس شود.

علائم کمبود و سمیت مولیبدن در خیار گلخانه به چه صورت ظاهر می شود

این عنصر در ساختمان آنزیم‌های گیاهی به کار برده می‌شود. مولیبدن در متابولیسم ازت در گیاه نقش اساسی دارد و کمبود مولیبدن به علت دخالت در واکنش‌های احیای نیترات باعث بروز کمبود ازت می‌شود.

نیاز گیاه به این عنصر کم است. بر خلاف سایر عناصر کم‌مصرف که به صورت کاتیون هستند، مولیبدن در خاک به صورت آنیونی وجود دارد و رفتار آن مشابه فسفر است.

با افزایش pH فعالیت مولیبدن بالا می‌رود پس کمبود این عنصر در خاک‌های اسیدی و سبک شنی بیشتر مشاهده می‌شود.

علائم کمبود

علائم کمبود از برگ‌های پایینی (مسن) شروع شده و به سمت برگ‌های بالایی (جوان) پیشروی می‌کند. ابتدا در برگ‌های مسن لکه‌های موجی مشخصی آشکار می‌شود و رگبرگ‌ها سبز روشن باقی می‌مانند.

برگ‌های تازه ابتدا سبز بوده اما پس از رشد، رنگ پریده و لکه‌دار می‌شوند (لکه‌های موجی با نواحی نکروزه). هر چه کمبود ادامه یابد نواحی پف کرده کلروتیک آشکار می‌شود و برگ‌ها به طرف داخل (پایین) پیچیده شده و در نوک و حاشیه برگ‌ها سوختگی ایجاد می‌شود.

رشد گیاه کاهش یافته و بوته‌ها کوچک می‌مانند. گل‌ها نیز کوچک باقی مانده و در کل عملکرد کاهش می‌یابد.

درمان کمبود مولیبدن

در بین اختلالات تغذیه ای خیار می‌توان به کمبود مولیبدن اشاره کرد و به عنوان یک اقدام پیشگیرانه مولیبدات سدیم را به میزان 5 گرم در متر مکعب استفاده کنید.

کمبود را یا با استفاده از مولیبدات سدیم در خاک با 150 میلی‌گرم در متر مکعب یا با پاشیدن محلول مولیبدات سدیم در آب با غلظت 1 گرم در لیتر درمان کنید.

محلول پاشی مولیبدن مایع با غلظت 200 تا 250 میلی لیتر در هکتار

سمیت مولیبدن

گیاهان می‌توانند سطح بالایی از سمیت مولیبدن را بدون تأثیرات مضر روی رشد به خود اختصاص دهند، رنگ زرد یا بنفش شدید در برگ‌ها به ندرت مشاهده می‌شود. ممکن است مقادیر بالای مولیبدن در محصول برای سلامت انسان نگران کننده باشد