عناوین
خصوصیات مناسب خاک برای کشت سیب زمینی
مناسب بودن یک زمین برای کشت سیب زمینی به طیف وسیعی از ویژگی‌ها بستگی دارد، از جمله ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک، توپوگرافی، سابقه کشت و مشکلات آفات قبلی، که همه آنها بر سلامت خاک تأثیر می‌گذارد.
در حالت ایده‌آل، مزارع تحت کشت سیب زمینی باید دارای شیب‌های کم تا متوسط و خاک‌های عمیق، خوب زهکشی شده و با قابلیت نگهداری آب مناسب باشند.
خاک مناسب برای کشت سیب زمینی، عموماً باید این خصوصیات را داشته باشد: درصد تخلخل بالا، حاصلخیزی، تهویه و زهکشی خوب و کمی اسیدی (اسیدیته 5/6 تا 7) بافت شنی لیمونی یا لومی.
برای مشاوره کشت سیب زمینی با شماره 09134645277 از ساعت 16-8 تماس بگیرید
pH مناسب کشت سیب زمینی
سیب زمینی در محدوده نسبتاً وسیعی از سطوح pH خاک به خوبی رشد می‌کند، اگرچه خاک‌هایی با pH نزدیک به خنثی (7/5-6/5) به طور کلی حداکثر در دسترس بودن مواد مغذی را فراهم می‌کنند.
با این حال، در اغلب موارد خاک‌های با pH بالا (بیشتر از 7/5) کشت سیب زمینی انجام می‌شود. در سطوح بالای pH خاک، در دسترس بودن فسفر، آهن، روی و منگنز به طور معمول کاهش می‌یابد، که نیاز است تولیدکننده برای اصلاح خاک شیوه های مدیریت کود را افزایش دهد که باعث افزایش راندمان جذب مواد مغذی شود.
در شرایط اسیدی خاک (pH کمتر از 6)، دسترسی به مواد مغذی نیز کاهش می‌یابد و خاک‌ها اغلب به استفاده از آهک نیاز دارند تا pH خاک را در محدوده بهینه برای جذب مواد مغذی افزایش دهند.
در اسیدیته 5 تا 5/5 سیبزمینی به بیماری اسکب نیز کمتر حساس می‌شود. در خاک‌های با زهکش ضعیف (خاک‌های رسی) غده‌ها رشد خوبی ندارند و جذب عناصر غذایی مختل می‌شود.
در خاک‌های سبک که مقادیر کمی ماده آلی دارند، براساس آزمون خاک می‌توان 25 تا 65 تن کود دامی پوسیده در هر هکتار مصرف کرد.
EC مناسب کاشت سیبزمینی
حد آستانه تحمل شوری در خاک نیز در سیبزمینی 2 دسی‌زیمنس بر متر است و به ازای هر واحد افزایش شوری عملکرد 25 درصد کاهش می‌یابد. شوری خاک موجب کوتاه ماندن طول بوته و درنتیجه کاهش عملکرد می‌شود.
به طور کلی سیبزمینی در زمره گیاهان حساس به شوری است، به نحوی که عملکرد محصول در EC برابر 5 میلی‌موس حدود 40 درصد و در EC برابر 10 میلی‌موس تقریباً 95 درصد کاهش می‌یابد.
|
هدایت الکتریکی یا EC(ds/m) |
درصد خسارت |
|
1/1 |
0 |
|
1/7 |
10 |
|
2/5 |
25 |
|
3/9 |
50 |
|
5/8 |
80 |
|
8 |
100 |
آبیاری سیبزمینی
تأمین رطوبت مناسب، یکی از عوامل اصلی در افزایش عملکرد تلقی می‌شود. میزان آب مورد نیاز کشت سیب زمینی معمولا به عواملی از قبیل نوع رقم، روش آبیاری و مراحل رشد گیاه بستگی دارد.
این نیاز در مراحل اولیه کم و در زمان حجیم شدن غده حداکثر است. مقدار مصرف آب در روش آبیاری نشتی، بیش از روش‌های قطره‌ای و بارانی است؛ زیرا جریان آب، باید مسیری برخلاف جهت حرکت ثقلی طی کند تا به محیط غده بذری در حال سبز شدن برسد.
در سیستم آبیاری نشتی، اختلاف ارتفاع سطح پشته با کف فارو بیش از 20 سانتیمتر است. بنابراین عملاً امکان مدیریت توزیع آب مقدور نیست و نمی‌توان مقدار مصرف آب را متناسب با مرحله رشد گیاه و عمق توسعه ریشه‌ها تنظیم کرد.
كمبود آب در دوره تشكيل ساقه‌هاي رونده و شروع تشكيل غده‌هاي زيرزميني و شكل‌گيري عملكرد بيشترين اثر سوء را بر عملكرد دارد، در حاليكه محصول در دوره‌هاي رسيدن و مرحله رشد رويشي به كمبود آب حساس مي‌باشند.
به طور كلي، كمبودهاي آب در اواسط تا اواخر دوره رشد، در مقايسه با اوايل دوره رشد، بيشتر سبب كاهش عملكرد محصول می‌شود.
بین ارقام مختلف سیبزمینی، از لحاظ تحمل به تنش آبی اختلاف وجود دارد؛ ولی درمجموع، سیبزمینی در تمامی مراحل رشد به تنش آبی حساس است. بنابراین توجه به موارد زیر در مدیریت آبیاری ضروری است:
1- عمق توسعه ریشه سیبزمینی پس از استقرار کامل گیاه، حدود 60 سانتیمتر است و آب باید به این عمق نفوذ کند.
2- مقدار آب موجود در خاک، به هیچ وجه نباید کمتر از 65 درصد آب موجود در حالت ظرفیت مزرعه باشد. به عبارت دیگر، آبیاری مزرعه زمانی باید انجام گیرد که حداکثر، 35 درصد از آب موجود در مرحله ظرفیت مزرعه تخلیه شود.
3- وجود آب آزاد (بیش از ظرفیت زراعی) در مزرعه، کمیت و کیفیت تولید را کاهش می‌دهد و موجب افزایش بیماری‌های باکتریایی و قارچی می‌شود.
4- در کشت بهاره سیبزمینی، مقدار آب مورد نیاز گیاه، تا مرحله غده‌زایی کم و پس از آن افزایش می‌یابد. ذکر این نکته نیز ضروری است که نیاز آبی گیاه تا مرحله نزدیک به رسیدگی غده‌ها زیاد و ثابت است و پس از آن دوباره کاهش می‌یابد.
اثر تنش آبی در مراحل مختلف رشدی سیب زمینی
|
مرحله رشد |
کمبود آب |
زیادي آب |
نسبت درصد در کل خسارت (43/3%) |
|
کاشت تا سبز شدن |
جلوگیري از ترمیم سطح غده‌هاي بذري قاچ شده، تأخیر در سبز شدن و سبز غیر یکنواخت، کاهش رشد اندام‌هاي هوایی |
افزایش پوسیدگی غده‌هاي قاچ زده و کاهش تراکم |
2-5 |
|
سبز شدن تا غده‌زایی |
کاهش رشد و عدم امکان استفاده از عناصر غذایی |
تخریب ریشه‌هاي موجود گیاه |
5-10 |
|
غده‌زایی |
کاهش تعداد غده تشکیل شده، افزایش اسکب و بدشکلی غده‌ها، |
قهوه‌اي شدن مرکز غده به‌ویژه در دماهاي کمتر از 12 درجه سانتیگراد خاك |
10-15 |
|
حجیم شدن غده (بالکینک) |
کاهش رشد شاخ و برگ و تسریع در پیري گیاه، کوچک ماندن غده‌ها افزایش اسکب، حفره‌اي شدن، لکه قهوه‌اي، شکاف‌هاي رشد، بدشکلی و رشد ثانویه |
آبشویی نیتروژن خاك، رشد غیرضروري شاخ و برگ، شکفتگی عدسک‌ها و بیماريهاي مرتبط با آن نظیر ساق سیاه (اروینیا) |
60-79 |
|
بلوغ (رسیدگی) |
از دست دادن آب غده‌ها، تغییر بافت آوندی (در صورت از بین بردن اندام‌هاي هوایی به صورت مصنوعی) |
شکفتگی عدسک‌ها، تأخیر در رسیدگی و پوست بندي غده ها، افزایش قندهاي احیایی و کاهش کیفیت سرخ شده سیبزمینی، افزایش علف‌هاي هرز |
2-5 |
|
برداشت |
افزایش کلوخ‌ها در خاك، آسیب‌پذیر شدن غده‌ها |
افزایش ترك برداشتن غده‌ها، چسبیدن گل به غدها ،افزایش پوسیدگی در انبار |
2-5 |
تاریخ کاشت و آماده سازی زمین جهت کشت سیب زمینی
تاريخ مناسب کشت سيب زمينی بر اساس نياز دمايي سيب‌زمينی در مراحل مختلف رشد تنظيم مي‌شود. سيب‌زميني در مرحله جوانه‌زني غده نياز به دماي پايين‌تر و در مرحله رشد و توسعه اندام‌هاي هوايي دماي بالاتر نياز دارد.
برای مشاوره کشت سیب زمینی با شماره 09134645277 از ساعت 16-8 تماس بگیرید
دماي بالاتر از 30 درجه در مرحله غده‌زايي مخرب بوده و اثرات زيان‌باري بر كيفيت توليد غده دارد. به طوري‌كه غده‌هاي توليدي در اين دما دچار رشد ثانويه شده و در برخي موارد ژله‌اي شدن گوشت غده نيز حادث مي‌گردد.
بطور كلي تاريخ كشت سيب زميني را در هر منطقه بر اساس طول فصل رشد موجود براي سيب‌زميني مي‌توان تعيين نمود. در تاريخ‌هاي مناسب كشت سیب زمینی كيفيت توليد در سيب زميني بهتر بوده و غده‌هاي حاصله كمتر دچار رشد ثانويه و بدشكلي مي‌شود.
در عين حال عملكرد مطلوب‌تري در اين تاريخ‌ها دارد.
کاشت سیبزمینی در مزرعه
وزن غدهاي كه براي كاشت مورد استفاده قرار مي‌گيرد نبايد از 35 گرم كمتر و از 80 گرم بيشتر باشد.
کاشت سیبزمینی به طور معمول بر روی پشته‌هایی که از یکدیگر حدود 75 سانتیمتر فاصله دارند، انجام می‌شود و آبیاری به صورت بارانی، قطره‌ای (تیپ) یا به صورت نشتی در جوی‌های ایجاد شده بین ردیف‌های کشت انجام می‌شود.
عملیات کشت با دستگاه غده‌کار سیبزمینی انجام می‌شود. این دستگاه دارای مخزن و سامانه موزع غده‌هاست و غده‌ها را در وسط پشته کشت می‌کند کشت سیبزمینی همچنین بر روی پشته‌های پهنی که وسط آنها از یکدیگر 1/5 متر فاصله دارد نیز انجام می‌شود.
در این روش بر روی هر پشته پهن تعداد دو ردیف کاشت سیبزمینی وجود دارد که در بین آنها برای آبیاری محصول نوارهای پلاستیکی به نام تیپ قرار می‌گیرد. آبیاری در این روش به صورت قطره‌ای است و بنابراین میزان مصرف آب کم‌ترین حد ممکن است.
|
نوع کشت |
فاصله روي ردیف |
فاصله بین ردیف |
تعداد بوته در هکتار |
توضیحات |
|
یک ردیف روي پشته |
18 |
75 |
74074 |
|
|
یک ردیف روي پشته |
20 |
75 |
66667 |
|
|
دو ردیف روي پشته |
22 |
72 |
63131 |
فاصله وسط جوی تا جوی بعدی 144 سانتیمتر |
|
دو ردیف روي پشته |
20 |
20 |
83333 |
فاصله وسط جوی تا جوی بعدی 120 سانتیمتر، کشت به صورت زیکزاکی |
روش و عمق كشت سیب زمینی و طول فارو
كشت سيب زمينی در اكثر نقاط كشور توسط رديف‌كارهاي غده‌كار صورت مي‌گيرد. در کشت سیب زمینی ابتدا با ايجاد شيارهايي، سيب‌زميني را در كف آنها كشت كرده و در مرحله اول خاك‌دهي سطحي صورت مي‌گيرد در مراحل بعدي با خاك‌دهي در طي دو نوبت بعدي پشته كاملا شكل مي‌گيرد.
اين روش بخصوص در مناطقي با بافت نسبتاً سبك بسيار مناسب مي‌باشد. اين روش به دليل انجام خاك‌دهي مناسب و متعاقب آن غده‌زايي مطلوب در افزايش عملكرد سيب‌زميني نقش به سزايي دارد.
اين روش در داخل كشور انجام نمي‌شود. اما چنانچه برنامه‌اي در طراحي ادوات مناسب كاشت مدنظر قرار گيرد كه به طوري كه به دليل سنگين بودن بافت خاك در اكثر مناطق، صدمه‌اي به بافت خاك وارد نشود، مي‌توان نسبت به انجام آن در كشور اقدام نمود.
عمق کشت سیب زمینی تحت عواملی از قبیل شرایط آب و هوایی مختلف در زمان کاشت و برداشت، اندازه غده و بافت خاك تغییر نموده و عموماً بین 7 تا 20 سانتیمتر متغیر می‌باشد (عموماً حدود 12 سانتیمتر).
در بافت‌هاي سبک‌تر و در مواردي که قسمت سطحی خاك خشک و یا دماي هوا خیلی زیاد است، غده بذري را می‌توان عمیق‌تر کاشت.
کشت عمیق در مواردي که فصل رشد کوتاه و احتمال یخ زدن غده‌هاي تولید شده در اواخر فصل رشد وجود دارد بسیار مفید است.
کاشت عمیق موجب می‌گردد غده‌هاي دختري در عمق بیشتري از خاك تشکیل شده و درصد غده‌هاي آفتاب سوخته و از همه مهم‌تر خسارت بید سیبزمینی به حداقل ممکن کاهش یابد.
عمق كاشت در سيب‌زميني تحت تاثير عوامل مختلفي قرار مي‌گيرد. كيفيت غده بذري از نظر فيزيولوژيكي (پير و جوان)، رطوبت خاك ودرجه حرارت خاك در هنگام كاشت از جمله عوامل مؤثر در تعيين عمق كاشت مي‌باشد.
در شرايطي كه غده بذري از نظر فيزيولوژيكي مسن باشد در عمق كمتري مي‌بايستي كاشته شود. در كاشت‌هاي زودهنگام كه درجه حرارت خاك سردتر مي‌باشد، غده بذري بهتر است با عمق كمتري كاشته شود.
تحقيقات نشان داده است كه در اكثر مناطق كشت بهاره چنانچه كاشت در اواسط ارديبهشت تا اوايل خرداد صورت گيرد، عمق كاشت 13 سانتي‌متر نسبت به عمق‌هاي بيشتر و يا كمتر برتري داشته واز نظر عملكرد حاصل نيز مناسب‌تر مي‌باشد.
طول فارو بر اساس روش آبياري، شيب زمين و بافت خاك تعين مي‌گردد به طوري كه در روش آبياري سطحي طول فارو با توجه به عواملي نظيرشيب زمين و بافت خاك متغير مي‌باشد.
براي افزايش راندمان آبياري در کشت سیب زمینی توصيه مي‌گردد طول شيارها در خاك‌هاي سبك كمتر از 100 متر، درخاك‌هاي متوسط 100 تا 150 متر و در خاك‌هاي سنگين بين 150 تا 400 متر در نظرگرفته شود.
تراکم گیاهی مناسب
در اكثر گياهان زراعي تراكم گياه به تعداد بوته در واحد سطح اطلاق مي‌شود اما در کشت سيب زميني تراكم به تعداد ساقه در واحد سطح اطلاق مي‌شود و توليد تعداد ساقه مناسب در بوته بر عملكرد نهايي تأثير بسزايي دارد.
برای مشاوره کشت سیب زمینی با شماره 09134645277 از ساعت 16-8 تماس بگیرید
تعدادساقه در بوته تحت تأثير عواملي از قبيل نوع رقم، سن فيزيولوژيكي بذر و شرايط محيطي بستركاشت بذر مي‌باشد. برای دستیابی به بالاترین عملکرد، انتخاب تراکم مناسب برای کاشت غده‌های سیبزمینی در مزرعه اهمیت زیادی دارد.
فاصله بوته‌های سیبزمینی بر روی هر پشته بسته به هدف کاشت اعم از تولید بذر یا مصرف بازار حدود 20 تا 25 سانتیمتر است. بر این اساس تراکم 53 تا 66 هزار بوته سیبزمینی به عنوان تراکمی مناسب مطرح است.
تراکم بوته سیبزمینی به اندازه غده بذری، فاصله بین بوته‌ها، تعداد ساقه و آرایش بوته‌ها بستگی دارد. در محصولات غده‌ای فاصله ردیف کاشت، از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ زیرا علاوه بر عملکرد غده، کیفیت و بازارپسندی آنها را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
به طور معمول سیبزمینی در ردیف‌هایی به فاصله 75 سانتیمتر کاشته می‌شود و فاصله روی ردیف یعنی بین بوته‌ها 25 سانتیمتر است (تراکم 53 هزار بوته در هکتار) ولی این فواصل در همه شرایط لزوماً به معنی بهترین آرایش و تراکم کاشت نیستند.
خاك‌دهي و لزوم انجام آن در سيب‌زميني
انجام عمليات خاك‌دهي مناسب در کشت سیب زمینی تأثير به سزايي در كنترل مكانيكي علف‌هاي هرز و افزايش عملكرد سيب‌زميني دارد. براي اين منظور از انواع كولتيواتورها و همچنين روتوشيپر مي‌توان استفاده كرد.
عمليات خاك‌دهي بايد در شرايط رطوبتي بسيار مناسب صورت گيرد تا علاوه بر جلوگيري از ايجاد كوبيدگي در كف خطوط كاشت، شرايط لازم را جهت اضافه كردن يك لايه خاك نرم روي پشته‌ها و ساقه‌هاي اصلي فراهم نمايد كه از طرفي شرايط مطلوب در استولون‌زايي بيشتر فراهم گرديده و نيز از ايجاد ترك و شكاف روي پشته‌ها جهت كم كردن آلودگي و خسارت بيد سيب‌زميني جلوگيري شود.
خاك‌دهي مناسب از عوارضي مانند سبز رنگ شدن غده‌ها و شكستن خواب آنها در مزرعه و جوانه‌زني مجدد و در بعضي از موارد پيري فيزيولوژيك غده‌ها را در تابستان‌ها كه دوره گرما شديد طولاني باشد جلوگيري مي‌نمايد.
بنابراين در برنامه خاك‌دهي اين موارد را مي‌بايستي در نظر داشت تا به اهميت عملياتي كه در سطح مزرعه در دست انجام است پي برده و دقت لازم را در هر زمينه به عمل آورد. زمان خاك‌دهي در سيب‌زميني بسيار حائز اهميت است و مي‌بايستي سعي گردد خاك‌دهي حداقل در دو نوبت و تا قبل از مرحله گلدهي صورت گيرد.
1- خاکدهی سبب افزایش غده‌دهی می‌شود.
2- علاوه بر آن از ایجاد سبزینه در غده‌های در حال رشد هم ممانعت می‌کند.
3- به کنترل علف‌های هرز کمک می‌کند.
4- موجب توسعه ریشه‌ها می‌شود و به مقاومت گیاه در مقابل خشکی کمک می‌کند.
5- تا حد زیادی از خوابیدگی و ورس گیاه هم ممانعت می‌کند.
اگر خاکدهی پای بوته‌ها انجام نشود، باعث افت 10 تا 15 درصدی عملکرد کل می‌شود. خاکدهی ضعیف نیز حدود 6/1 درصد افت عملکرد را به دنبال دارد. خاکدهی بیشتر نیز بر تعداد غده، اندازه غده، درصد آفتاب سوختگی، درصد بیدزدگی و یخ‌زدگی تأثیر می‌گذارد.
درصورتی‌که غده‌ها درشت باشند یا به دلیل خاکدهی نامناسب، بیرون از خاک قرار گرفته باشند، ممکن است پس از سرزنی محصول یا از بین رفتن اندام‌های هوایی، دچار یخ‌زدگی شوند. حداکثر خسارت مستقیم یخ‌زدگی غده‌ها در چنین مواردی 5 تا 10 درصد است.
برای مشاوره کشت سیب زمینی با شماره 09134645277 از ساعت 16-8 تماس بگیرید.
