یونجه گیاهی است که در تمام طول دوره رشد به هوای آفتابی، گرم و خشک نیاز دارد. چنین شرایطی در اکثر مناطق خوزستان وجود دارد. در خوزستان بر خلاف مناطق سرد که یونجه در زمستان دارای یک دوره خواب است در طول 4 فصل به رشد خود ادامه داده و تولید علوفه مطلوب مینماید و به همین دلیل یونجه را طلای سبز یا ملکه گیاهان علوفهای میگویند.
تاریخ کاشت: در خوزستان یونجه را میتوان در دو فصل اوایل بهار یا اوایل پاییز کشت کرد. کشت بهاره از اواخر اسفندماه آغاز و حداکثر تا اواسط فروردین و قبل از گرم شدن هوا ادامه مییابد. در این تاریخ کاشت آبیاری اهمیت خاصی دارد زیرا باید از خشک شدن کامل مزرعه و تجمع نمک و املاح در سطح خاک جلوگیری کرد. توصیه میشود در صورت امکان آبیاریها شبانه و سبک انجام شود تا تلفات گیاهچههای جوان به حداقل برسد. کشت پاییزه از اواخر شهریور تا حداکثر نیمه دوم مهر امکانپذیر است. کشت پاییزه با توجه به تناوب زراعی منطقه، داشتن فرصت کافی برای تهیه بستر و مناسب بودن شرایط آب و هوایی پس از کاشت به شرط کنترل علفهای هرز نسبت به کشت بهاره برتری دارد.
خاک مناسب: مناسبترین خاک برای یونجه خاک لومی یا خاک لوم رسی میباشد. زیرا در این شرایط ریشه به خوبی توسعه یافته و به همراه طوقه از استحکام لازم برخوردار میگردد. در خاکهای شنی ریشه اصلی یونجه بسیار ضعیف و از تعداد ریشههای فرعی نیز کاسته میشود. خاکهای رسی بواسطه سله بستن، قطع ریشههای فرعی و افزایش مقاومت خاک در مقابل توسعه ریشه چندان مناسب کشت یونجه نمیباشد.
آبیاری: با توجه به ریز بودن اندازه بذر یونجه، آبیاری اول و سبز کردن یکنواخت مزرعه اهمیت زیادی دارد و نیازمند آبیار مجرب و ماهر میباشد. تنظیم حجم آب ورودی به مزرعه و احداث نهر مضاعف برای کنترل آب و هچنین احداث جوی و پشته برای هدایت بهینه آب در سطح مزرعه و جلوگیری از شرایط غرقابی بسیار ضروری است. یونجه گیاهی است که ضمن نیاز آبی بالا به تنش غرقابی بسیار حساس است و اگر چند روزی در شرایط ماندابی قرار گیرد دچار پوسیدگی طوقه و یا ریشه شده و آسب فراوان میبیند. تنش غرقابی باعث میشود باکتریهای همزیست با ریشه در نتیجه کمبود اکسیژن از بین بروند.
آبیاری دقیق و مرطوب نگهداشتن سطح مزرعه پس از کاشت سبب سبز شدن یکنواخت بذور خواهد شد. فواصل آبیاریهای بعدی بسته به نیاز با توجه به شرایط آب و هوایی و با در نظر گرفتن مرحله رشد گیاه تعیین میشود و معمولا بین 7 تا 15 روز میباشد. اولین آبیاری بعد از چینبرداری باید به نحوی انجام گردد تا آب سطح طوقه را فرا نگیرد.
نکته قابل توجه مقاومت بسیار بالا یونجه نسبت به خشکی میباشد. یونجه پس از استقرار در مزرعه قادر است دورههای طولانی مدت خشکی را حتی در گرمترین ماههای سال یعنی خرداد، تیر، مرداد و شهریور به خوبی تحمل نماید. در صورت قطع آبیاری، رشد گیاه متوقف شده، یونجه به خواب رفته و به دلیل داشتن ریشههای عمیق با حداقل رطوبت موجود در اعماق خاک حیات خود را حفظ میکند. پس از آبیاری مجدد، یونجه از حالت خواب خارج شده و با سرعتی بیش از قبل تولید علوفه را آغاز میکند. این توانایی بخصوص برای مناطقی که در تابستان با مشکل کمبود آب مواجه میشوند اهمیت زیادی دارد زیرا به راحتی میتوان آب مزرعه را قطع و در زمان مناسب نسبت به آبیاری اقدام نمود.
یونجهکاران باتجربه با استفاده از خاصیت مقاومت یونجه به خشکی، علفهای هرز را کنترل و کیفیت علوفه را افزایش میدهند. به نحوی که پس از چینبرداریها مدتی به مزرعه خشکی میدهند در این صورت رطوبت سطح خاک که بذور و ریشه علفهای هرز در آنجا واقع شده از بین میروند و عملا علفهرز کنترل میشود. اما یونجه به دلیل داشتن ریشههای عمیق حیات خود را حفظ و علوفه چین بعدی بدلیل کنترل علفهای هرز به مراتب کیفیت بالاتری خواهد داشت
کوددهی: یونجه گیاهی چندساله است که با توجه به شرایط آب و هوایی خوزستان عمر آن به بیش از 3 سال میرسد. همچنین به علت برداشتهای متوالی مقدار زیادی از مواد غذایی از خاک خارج میشود.
الف- کود دامی: توصیه میشود کود دامی پوسیده و بدون علف هرز را به میزان 30 الی 40 تن در هکتار قبل از کشت، به خاک اضافه کرد.
ب- کودهای شیمیایی:
فسفات آمونیوم: از آنجا که کود فسفاته باید برای مدت چند سال نیاز مزرعه را تامین کند باید بر اساس آزمون خاک و قبل از کشت به خاک اضافه شود.
پتاسیم: غنی بودن خاک از پتاسیم کلید اساسی برای افزایش مقاومت یونجه در برابر سرمای زمستان و همچنین نوسانات شوری آب، خاک و خشکی میباشد که با توجه به آزمون خاک باید مصرف شود.
کود ازته: لازم نیست بعد از هر چینبرداری مقداری کود ازته به مزرعه اضافه گردد. زیرا یونجه قادر است نیتروژن مورد نیاز خود را بواسطه باکتریهای موجود در گرههایی که روی ریشه تشکیل میشود تامین نماید. مصرف کودهای نیتروژنه بعد از چینبرداری سبب تضعیف باکتریها و از دست رفتن پتانسیل بالقوه تامین کننده نیتروژن گیاه یونجه خواهد شد. بنابراین صرفا قبل از کاشت و به همراه کودهای پایه مقداری کود ازته (معمولا 100 کیلوگرم در هکتار اوره) بعنوان استارتر (جهت تسریع رشد اولیه یونجه) استفاده میشود و اکیدا پس از سبز شدن یونجه و فعال گردیدن گرهها نباید کود ازته مصرف شود.
گوگرد: گوگرد علیرغم اهمیت آن به فراموشی سپرده میشود. استفاده از گوگرد بویژه در خاکهای لبشور و قلیایی بسیار اهمیت دارد و نقش به سزایی در جذب عناصر از جمله فسفر، تقویت ساخت پروتئینهای یونجه و کیفیت علوفه دارد. اهمیت استفاده از گوگرد کمتر از فسفر نمیباشد و باید حتما به آن توجه نمود.